Mới đây, Viện Nghiên cứu Chính sách Cơ bản Quốc gia Nhật Bản (NIPPR) đưa ra đánh giá mới dựa trên các ảnh vệ tinh chụp tại xưởng đóng tàu Đại Liên, nơi con tàu đang được xây dựng.

Sau khi các hình ảnh vào tháng 11 cho thấy việc lắp đặt một cấu trúc được cho là khung bảo vệ lò phản ứng hạt nhân, NIPPR xác nhận rằng những đặc điểm này rất phù hợp với thiết kế của tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân. Điều này đánh dấu sự khác biệt rõ rệt so với các chương trình tàu sân bay trước đây của Trung Quốc, vốn đều sử dụng động cơ thông thường.

Mặc dù trước đó có những dấu hiệu cho thấy siêu tàu sân bay mới sẽ sử dụng năng lượng hạt nhân – bao gồm các báo cáo từ tháng 11/2024 về việc xây dựng một nguyên mẫu lò phản ứng cho tàu mặt nước gần thành phố Lạc Sơn – nhưng với tiến độ hiện tại, khả năng này ngày càng trở nên chắc chắn.

Các nhà nghiên cứu của NIPPR đã so sánh hình ảnh từ Đại Liên với ảnh vệ tinh của xưởng đóng tàu Newport News tại bang Virginia (Mỹ), nơi từng đóng các tàu sân bay hạt nhân lớp Nimitz và Gerald Ford cho Hải quân Mỹ. Cả hai địa điểm đều xuất hiện hai khung kết cấu có kích thước tương đương, khoảng 16 x 13 mét, đặt tại vị trí lắp đặt thùng chứa lò phản ứng.

Nhà nghiên cứu Maki Nakagawa nhận định rằng kích thước và hình dạng của các khung kết cấu tại Đại Liên rất giống với những gì được quan sát trên các tàu sân bay hạt nhân của Mỹ. Bà cho rằng Trung Quốc có thể sở hữu một tàu sân bay với năng lực tương đương tàu Mỹ vào đầu những năm 2030.

Tàu sân bay Mỹ.

Song song với việc mở rộng hạm đội tàu sân bay, Trung Quốc cũng đang nâng cấp hạ tầng tại một căn cứ hải quân ở Thanh Đảo, tỉnh Sơn Đông – nơi hiện là quân cảng của tàu sân bay Liêu Ninh. Việc mở rộng cầu cảng và xây dựng các cơ sở khử từ tính, nhằm giảm dấu hiệu từ trường của tàu, cho thấy căn cứ này có thể đủ khả năng tiếp nhận một siêu tàu sân bay vào đầu thập niên 2030.

Ngoài ra, một sân bay hải quân mới với các cơ sở huấn luyện hạ cánh trên tàu sân bay và nhà chứa máy bay liên quan cũng đã được xây dựng gần đó, cho thấy kế hoạch mở rộng huấn luyện hàng không mẫu hạm trên đất liền. Hiện nay, Liêu Ninh là tàu sân bay duy nhất của Trung Quốc có khả năng triển khai máy bay cánh cố định có người lái ở khu vực biển Hoa Đông, trong khi các tàu mới hơn là Sơn Đông và Phúc Kiến được triển khai tại Biển Đông. Siêu tàu sân bay tiếp theo dự kiến sẽ được biên chế cùng Liêu Ninh, điều này có ý nghĩa chiến lược lớn đối với Nhật Bản và Mỹ – quốc gia đặt phần lớn lực lượng tại Đông Bắc Á ở Nhật.

Hải quân Trung Quốc chính thức đưa siêu tàu sân bay đầu tiên của mình, Phúc Kiến, vào hoạt động ngày 5/11. Đây hiện là siêu tàu sân bay duy nhất đang phục vụ ngoài Hải quân Mỹ. Với lượng giãn nước khoảng 85.000 tấn, Phúc Kiến nhỏ hơn các tàu lớp Gerald Ford (khoảng 100.000 tấn) và có khả năng phóng đồng thời ba máy bay thay vì bốn. Tuy nhiên, biên đội không quân của tàu lại bao gồm các loại máy bay mới và hiện đại hơn, trong đó có tiêm kích thế hệ thứ năm – điều mà các tàu lớp Gerald Ford của Mỹ vẫn chưa tích hợp đầy đủ.

Hiện các xưởng đóng tàu Trung Quốc đang chế tạo thêm hai tàu sân bay mới, gồm một siêu tàu sân bay chạy động cơ thông thường – nhiều khả năng là tàu chị em với Phúc Kiến – và một siêu tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân. Con tàu hạt nhân này được dự đoán có lượng giãn nước gần 110.000 tấn, trở thành chiến hạm lớn nhất từng được chế tạo trong lịch sử.

Việc Trung Quốc đồng thời phát triển cả tàu sân bay chạy động cơ thông thường và tàu chạy năng lượng hạt nhân cho thấy chiến lược kép của Hải quân nước này: vừa tập trung vào sức mạnh răn đe tại Đông Á, vừa mở rộng khả năng hiện diện xa bờ trên toàn Thái Bình Dương. Hai loại tàu này có những ưu thế bổ trợ lẫn nhau.