5 nền văn minh cổ đại từng bị lãng quên

Ngoài các nền văn minh nổi tiếng trên thế giới như Ai Cập, Maya…, trong lịch sử của loài người vẫn còn rất nhiều nền văn minh bí ẩn từng bị lãng quên trong quá khứ.

Dưới đây là 5 nền văn minh cổ đại từng bị loài người lãng quên. Cụ thể:

1. Nền văn minh Harappa

Nền văn minh Harappa còn được gọi là nền văn minh thung lũng Valley, người Harappa sống tại khu vực ngày nay là Pakistan và Ấn Độ. Với ý tưởng xây dựng các thành phố hiện đại, khu đô thị của họ phát triển vượt bậc.

Bắt đầu hình thành từ thế kỷ 25 trước Công nguyên, người Harappa đã phát triển ngôn ngữ và chữ viết riêng lên tới 500 ký tự, cho đến nay các nhà khoa học vẫn chưa thể dịch nghĩa hết được. Cổ vật quan trong nhất của họ là những dấu triện được làm từ đá xà phòng, mô tả nhiều động vật và các sinh vật trong truyền thuyết.

5 nền văn minh cổ đại từng bị lãng quên ảnh 1

Nền văn minh Harappa còn được gọi là nền văn minh thung lũng Valley, người Harappa sống tại khu vực ngày nay là Pakistan và Ấn Độ. Ảnh: internet.

Harappa và Mohenjo-Daro là hai khu khảo cổ chính của nền văn minh Harappa, trong đó Harappa được UNESCO công nhận là Di sản thế giới. Khi sụp đổ, nền văn minh Harappa trở thành hình mẫu cho nhiều nền văn hóa khác trỗi dậy.

2. Nền văn minh Dilmun

Từng là khu giao thương quan trọng vào thời hoàng kim, Dilmun bao trùm Bahrain, Kuwait và một phần của Ả Rập Saudi ngày nay. Tuy chưa có nhiều bằng chứng, các học giả tin rằng một số khu vực như Saar và Qal’at al-Bahrain là nơi định cư của người Dilmun cổ đại. Nhiều cổ vật có niên đại từ thiên niên kỷ thứ 3 trước Công nguyên được tìm thấy ở Saar củng cố cho giả thuyết trên.

5 nền văn minh cổ đại từng bị lãng quên ảnh 2

Nền văn minh Dilmun bao trùm Bahrain, Kuwait và một phần của Ả Rập Saudi ngày nay. Ảnh: internet.

Người Dilmun kiểm soát các tuyến giao thương ở vịnh Ba Tư và hệ thống liên lạc vươn xa tới tận Thổ Nhĩ Kỳ. Rất nhiều dòng suối chảy qua khu vực này khiến Bahrain huyền thoại được coi là Vườn Địa đàng trong Kinh Thánh. Được mô tả là “vùng đất nơi mặt trời mọc lên”, Dilmun đóng vai trò quan trọng trong truyền thuyết của người Summer.

3. Nền văn minh Elam

Tên gọi “Elam” xuất phát từ tên trong tiếng Do Thái cổ của từ Haltam. Nền văn minh Elam chủ nếu nằm trên lãnh thổ Iran ngày nay và một phần nhỏ của Iraq. Là một trong những nền văn minh cổ xưa nhất, Elam hình thành từ thiên niên kỷ thứ 3 trước Công nguyên và là nền văn minh cổ nhất Iran.

Nằm dọc biên giới Sumer và Akkad, địa hình Elam tương tự như những người hàng xóm nhưng có ngôn ngữ độc đáo. Elam đã tồn tại như vương quốc độc lập suốt hơn một thiên niên kỷ nhưng chúng ta biết rất ít về họ vì các tài liệu cổ của người Elam không ghi lại các truyền thuyết, văn học hay thành tựu khoa học mà chủ yếu ca ngợi đức vua và ban bố lệnh. Do đó, họ có tác động không lớn tới sự phát triển của các nền văn minh hiện đại so với Ai Cập và Sumer.

5 nền văn minh cổ đại từng bị lãng quên ảnh 3

Di tích còn lại của vương quốc Elam cổ xưa. Ảnh: internet.

4. Nền văn minh Norte Chico

Bắt đầu hình thành vào thiên niên kỷ thứ 3 trước Công nguyên và tồn tại trong hơn 1.200 năm, Norte Chico được coi là nền văn minh cổ nhất Nam Mỹ, bao trùm khu vực ngày nay là Peru. Vương quốc Norte Chico có 20 thành phố lớn với kiến trúc và nền nông nghiệp tiên tiến. Họ còn phát triển hệ thống tưới tiêu phức tạp chưa từng có ở châu Mỹ vào thời kỳ đó.

5 nền văn minh cổ đại từng bị lãng quên ảnh 4

Norte Chico là một nền văn minh lâu đời nhất ở châu Mỹ. Ảnh: internet.

Các hiện vật tôn giáo được tìm thấy khắp khu vực, nhiều nhất là gần các kim tự tháp đá nổi tiếng của người Norte Chico. Nền văn minh này có ảnh hưởng đáng kể tới văn hóa Nam Mỹ sau này, như nền văn minh Chavin hình thành vài trăm năm sau khi Norte Chicos tàn lụi.

5. Nền văn minh Punt

Là đối tác giao thương với Ai Cập cổ đại, vùng đất của người Punt nổi tiếng với hương liệu, gỗ mun và vàng, nằm ở đâu đó trong khoảng từ Nam Phi tới bờ biển Trung Đông. Dù người Ai Cập mô tả kỹ lưỡng địa hình và con người của vương quốc Punt, họ không chỉ rõ vị trí của nền văn minh cổ xưa này.

Phần lớn các hiểu biết của chúng ta về người Punt có được nhờ thời Hatshepsut, nữ Pharaoh trị vì Ai Cập trong khoảng thế kỷ 15 trước Công nguyên. Các bức phù điêu trong đền thờ bà ghi lại một chuyến giao thương tới Punt, với chi tiết độc đáo như hình ảnh các ngôi nhà hình tổ ong.

5 nền văn minh cổ đại từng bị lãng quên ảnh 5

Người Punt cung cấp hương liệu, gỗ mun và vàng cho Ai Cập cổ. Ảnh: internet.

Một bức tranh trên tường ngôi đền mô tả cảnh Hatshepsut nhận những món quà tuyệt vời từ vùng đất mê hoặc này. Các nhà nghiên cứu vẫn chưa tìm được vị trí chính xác của vương quốc Punt, dù có nhiều hiện vật của Ai Cập cổ mô tả về nơi này.


Vì sao Thành Cát Tư Hãn không dám xâm lược Ấn Độ?

(Kiến Thức) - Thành Cát Tư Hãn từng dẫn đội kỵ binh tung hoành khắp một vùng rộng lớn, sang cả châu Âu nhưng điều kỳ lạ là ông không thể xâm lược được nước láng giềng Ấn Độ. 

Thành Cát Tư Hãn tên thật là Thiết Mộc Chân, ông là thủ lĩnh của dân Mông Cổ cổ đại. Dưới sự lãnh đạo của ông mọi bộ lạc của Mông Cổ đã thống nhất thu về một mối. Ông cũng chính là nhà quân sự, nhà chính trị tài ba, kiệt xuất của lịch sử thế giới.
Thành Cát Tư Hãn tên thật là Thiết Mộc Chân, ông là thủ lĩnh của dân Mông Cổ cổ đại. Dưới sự lãnh đạo của ông mọi bộ lạc của Mông Cổ đã thống nhất thu về một mối. Ông cũng chính là nhà quân sự, nhà chính trị tài ba, kiệt xuất của lịch sử thế giới. 
Trong thời gian tại vị, Thành Cát Tư Hãn từng nhiều lần phát động các cuộc chiến. Vó ngựa sắt của quân Mông Cổ đã tung hoành khắp nơi. Phía Tây đã đánh xuống đến bờ biển Đen, phía Đông gần như chiếm trọn Đông Á. Ông đã cùng đội quân của mình xây dựng lên một đại đế quốc hùng cường, rộng lớn trải dài từ châu Á đến châu Âu nổi tiếng trong lịch sử.
Trong thời gian tại vị, Thành Cát Tư Hãn từng nhiều lần phát động các cuộc chiến. Vó ngựa sắt của quân Mông Cổ đã tung hoành khắp nơi. Phía Tây đã đánh xuống đến bờ biển Đen, phía Đông gần như chiếm trọn Đông Á. Ông đã cùng đội quân của mình xây dựng lên một đại đế quốc hùng cường, rộng lớn trải dài từ châu Á đến châu Âu nổi tiếng trong lịch sử.  

Từ tháng 7 âm tới hết 2022: 3 con giáp hết khổ, vùng lên giàu có

Trong khoảng thời gian từ tháng 7 âm tới hết năm 2022, có 3 con giáp cực kỳ may mắn, vượng tài lộc.

Sốc: 12.000 năm trước, con người 2 lần “thay hình đổi dạng“?

Hai nghiên cứu mới cho thấy tác động từ sự phát triển xã hội có thể khiến con người thay đổi triệt để từ hình dáng bên ngoài cho đến các chức năng bên trong.

Nghiên cứu thứ nhất vừa công bố trên tạp chí Frontiers in Genetics tiết lộ rằng loài người sống ở châu Âu trong thời kỳ đồ đá mới (khoảng 10.000 năm trước Công Nguyên đến 4.500 năm trước Công Nguyên) từng thay đổi ngoạn mục về vóc dáng, màu da, nguy cơ bệnh lý và trí thông minh.

Soc: 12.000 nam truoc, con nguoi 2 lan “thay hinh doi dang“?

Con người có thể đã "thay hình đổi dạng" cực kỳ linh hoạt trong quá khứ? - Ảnh: Gorodenkoff

Theo Ancient Origins, nhóm các nhà nghiên cứu di truyền từ Trung tâm Y tế Đại học Radboud ở Nijmegen (Hà Lan) và Trung tâm Bệnh truyền nhiễm Helmholtz (Đức) đã nghiên cứu hồ sơ di truyền của hơn 800 người châu Âu cổ đại, được tổng hợp từ các mẫu DNA lấy từ các bộ xương được khai quật từ nhiều địa điểm khảo cổ khác nhau.

Đối chiếu với DNA của người châu Âu hiện đại, học phát hiện ra sự thay đổi đáng kinh ngạc của các tập hợp gien liên quan đến sắc tố da, cân nặng, chỉ số khối, sự trao đổi chất, cholesterol, hoạt động não bộ...

Rõ ràng, trong vài ngàn năm của thời đại đồ đá mới, dường như sự thay đổi về công nghệ sản xuất công cụ lao động và cách thức lao động đã tác động cực mạnh đến những người cổ đại này.

Họ đã trở nên cao hơn, da sáng màu hơn, thông minh hơn nhưng dễ mắc bệnh tim mạch hơn.

Trong đó thú vị nhất là sự thay đổi khiến người châu Âu càng hiện đại càng dễ bị thừa cholesterol xấu và bệnh tim mạch hơn: đó là do các gien liên quan đến thiệt hại này lại có lợi cho não bộ. Do đó con người đã tự thực hiện sự "đánh đổi" để sở hữu đầu óc thông minh hơn.

Ngược lại, một nghiên cứu dẫn đầu bởi phó giáo sư Stephanie Marciniak từ Khoa nhân chủng học, Đại học Bang Pensylvania (Mỹ), vừa công bố trên tạp chí PNAS, thì lại khẳng định vào mốc 10.000 năm trước Công Nguyên, con người cũng từng... lùn đi 3,8 cm.

Theo Daily Mail, việc thay đổi từ xã hội săn bắt hái lượm sang xã hội nông nghiệp sơ khai đã khiến họ phải chịu đựng một quãng thời gian dinh dưỡng kém và gánh nặng bệnh tật gia tăng, dẫn đến sự thay đổi về vóc dáng.

Công trình cũng dựa trên phân tích DNA, từ 167 cá thể được tìm thấy khắp châu Âu, sống vào khoảng 38.000 năm về trước đến 2.400 năm về trước.

Theo các chuyên gia, rất có thể những thay đổi xã hội tinh vi đã gây tác động khác nhau lên các nhóm người khác nhau với khả năng thích nghi khác nhau với thay đổi về môi trường. Cũng có thể con người đã vượt qua giai đoạn khó khăn của mốc bắt đầu thời đại đồ đá mới để ngay lập tức đảo ngược các biến đổi có vẻ "đi lùi" ban đầu.

Đọc nhiều nhất

Tin mới