Dự thảo Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Giáo dục đại học vừa được Bộ GD&ĐT công bố lấy ý kiến rộng rãi, trong đó có điều chỉnh việc đặt tên cơ sở giáo dục đại học, phân hiệu cơ sở giáo dục nước ngoài tại Việt Nam.

Bộ GD&ĐT đưa ra nguyên tắc, việc đặt tên trường không được gây nhầm lẫn về loại hình, tính chất sở hữu, phạm vi hoạt động, cơ quan quản lý, chất lượng hoặc vị thế của cơ sở giáo dục đại học; không sử dụng từ ngữ thể hiện danh hiệu, thứ hạng.

Không sử dụng từ ngữ, ký hiệu trùng hoặc tương tự gây nhầm lẫn với tên của cơ quan nhà nước, đơn vị lực lượng vũ trang; tổ chức chính trị - xã hội; cơ sở giáo dục, giáo dục nghề nghiệp hoặc cơ sở giáo dục đại học khác trong nước; hoặc cơ sở giáo dục nước ngoài.

Tên phải thể hiện đúng loại hình pháp lý, quyền cấp bằng và mức độ đào tạo theo quy định của pháp luật; việc sử dụng các từ "đại học", "trường đại học", "học viện" phải phù hợp với điều kiện thành lập và cơ cấu tổ chức được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Tên không được sử dụng các từ, cụm từ mang tính "quốc gia” hoặc thể hiện vị thế đặc biệt như: "quốc tế”, “quốc gia", "Việt Nam", "Hồ Chí Minh", "International", "National", "State", trừ khi được cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định.

Dự thảo cũng quy định về đặt tên cơ sở giáo dục đại học bắt buộc phải có tên tiếng Việt trừ trường hợp cơ sở giáo dục thành lập theo Hiệp định giữa Chính phủ Việt Nam với chính phủ nước ngoài.

Tên tiếng Việt gồm: cụm từ xác định loại hình cơ sở giáo dục đại học (đại học, trường đại học, học viện); cụm từ xác định lĩnh vực, ngành đào tạo (nếu cần); tên riêng, có thể là địa danh trong nước hoặc tên danh nhân văn hóa, lịch sử.

Quy định cũng nêu rõ: “Không ghép tiếng Việt và tiếng nước ngoài trong tên tiếng Việt” hay “từ ngữ sử dụng phải có nghĩa, chuẩn mực, được dùng phổ biến trong tiếng Việt”.

Tên tiếng nước ngoài hoặc tên giao dịch quốc tế phải dịch tương đương từ tên tiếng Việt; không được làm tăng mức độ, vị thế hoặc loại hình so với tên tiếng Việt.

Tên miền internet, tên thương mại, tên viết tất sử dụng trong giao dịch phải nhất quán với tên tiếng Việt và tên tiếng nước ngoài; trường hợp dùng ký tự viết tắt phải bảo đảm không gây nhầm lẫn với cơ sở giáo dục khác.

Cơ sở giáo dục đại học chịu trách nhiệm đăng ký, công khai tên chính thức tiếng Việt, tên viết tắt, tên tiếng nước ngoài và tên miền phục vụ hoạt động đào tạo, bảo đảm quản lý thống nhất và minh bạch.

Về đặt tên phân hiệu của cơ sở giáo dục đại học nước ngoài tại Việt Nam, dự thảo cũng bổ sung: Tên tiếng nước ngoài của phân hiệu phải gồm đầy đủ: tên cơ sở giáo dục đại học nước ngoài; tên quốc gia của cơ sở giáo dục đại học đó; cụm từ "Campus" hoặc "Branch Campus" kèm theo địa danh tương ứng.

Phân hiệu không được sử dụng tên hoặc từ ngữ có thể gây hiểu nhầm là cơ sở công lập, cơ sở quốc gia hoặc cơ sở được Chính phủ Việt Nam bảo trợ, bao gồm các từ: "National", "State", "Federal", "Royal", "Government", hoặc từ tương tự trừ khi được cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định.

Không được đặt tên phân hiệu theo cách tạo ấn tượng rằng phân hiệu có tính “quốc tế", "liên chính phủ" hay có quyền cấp bằng độc lập nếu không được cơ quan có thẩm quyền cho phép.

Theo các chuyên gia, dự thảo quy định về tên gọi các cơ sở giáo dục đại học nhằm hướng tới mục tiêu minh bạch, tránh gây hiểu lầm hoặc lừa dối người học trong bối cảnh thí sinh, phụ huynh bị tác động mạnh bởi tên gọi và thương hiệu nhà trường.

Lâu nay, có nhiều trường “nội” nhưng gắn mác “ngoại” bằng từ “ trường quốc tế”, đánh lừa phụ huynh, học sinh để tuyển sinh hoặc đẩy giá học phí lên cao. Trong khi, không phải phụ huynh nào cũng có điều kiện, khả năng tìm hiểu được đầy đủ thông tin, đánh giá đâu là trường chất lượng thật, đâu là trường được gắn mác. Trên thực tế, không ít người học, phụ huynh bị đánh lừa bởi những chiêu này.

Đơn cử, gần đây là sự việc, Trường cao đẳng nghề thiết kế Thời trang London chỉ được Bộ Lao động và Thương binh – Xã hội cấp phép đào tạo nghề các trình độ sơ cấp, trung cấp, cao đẳng nhưng trường này đã lấy tên “Học viện Thiết kế và Thời trang London” để tuyển sinh và đào tạo chương trình cao đẳng, đại học của nước ngoài. Kết quả, văn bằng đại học của trường nước ngoài cấp cho học viên không được Bộ GD&ĐT công nhận.

Tuy nhiên, chuyên gia cũng cho rằng, việc xây dựng thương hiệu của một cơ sở giáo dục trải qua nhiều thời gian và sự nỗ lực do đó nếu áp quy định mới, cần tính toán một cách hợp lý nhằm đảm bảo quyền lợi cho các nhà trường, tránh áp dụng cứng nhắc, có thể giảm sức cạnh tranh của các trường đại học trong nước so với khu vực.