Có ý kiến cho rằng việc học nghề năm 15 tuổi sau khi tốt nghiệp trung học cơ sở (THCS) là quá sớm, các bạn trẻ nên đặt mục tiêu hoàn thành bậc phổ thông và thi đỗ đại học. Tuy nhiên, nhiều người lại có quan điểm ngược lại.

Theo ThS Trần Phương, Hiệu trưởng Trung cấp Việt Giao (quận 10, TP.HCM), phân luồng sau THCS là tạo cơ hội cho mọi người tiếp cận giáo dục, phù hợp năng lực cá nhân và đáp ứng nhu cầu học tập của xã hội.

"Mỗi người có một thiên hướng, năng lực, sở trường, nguyện vọng và hoàn cảnh khác nhau. Phân luồng giáo dục sau THCS không phải là ép buộc học sinh yếu thế về học lực và kinh tế vào hoàn cảnh bất lợi, mà là tạo ra phương thức phù hợp và cơ hội học tập hiệu quả, đáp ứng nhu cầu được học và nguyện vọng có nghề nghiệp của các em”, thầy Phương khẳng định.

Theo ThS Trần Phương, phân luồng giáo dục sau THCS còn đáp ứng nhu cầu chuyển đổi cơ cấu đào tạo nguồn nhân lực khi có sự thay đổi về cơ cấu kinh tế. Phân luồng giáo dục sau THCS tạo điều kiện linh hoạt cho người học chuyển đổi giữa chương trình và trình độ đào tạo…

Do đó, nhiều người lựa chọn theo học chương trình giáo dục nghề nghiệp tại trường trung cấp. Được tiếp cận thông tin từ báo đài, truyền thông đại chúng và chương trình tư vấn hướng nghiệp cùng chuyên gia, nhiều phụ huynh, học sinh đăng ký thẳng vào các trường trung cấp sau khi hoàn thành bậc THCS, hoặc dừng việc học trung học phổ thông (THPT) nếu thấy không hiệu quả. Học trung cấp trên thực tế có thể rút ngắn thời gian và tiết kiệm chi phí.

Chương trình 9+ được áp dụng ở nhiều nước như Đức với mô hình đào tạo kép, hay KOSEN của Nhật Bản dành cho lứa tuổi đã tốt nghiệp THCS đăng ký theo học tại các trường giáo dục nghề nghiệp. Đây được xem là phương phải giúp các bạn không phải trải qua những kỳ thi căng thẳng với tỷ lệ chọi cao, mà có một lộ trình để lấy bằng đại học trong thời gian ngắn.

Trong quá trình học, học sinh được đào tạo văn hóa theo chương trình rút gọn của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Bên cạnh việc đào tạo văn hóa để hoàn chỉnh cấp 3, các em còn học những môn chuyên ngành nghề nghiệp giúp tích lũy kiến thức, kỹ năng và thái độ để sớm tham gia thị trường lao động.

Học sinh có thể lựa chọn học theo chương trình đào tạo 9+2, 9+3 theo 8 bậc của khung trình độ quốc gia. Sau 2-3 năm, các em lấy bằng trung cấp và có thể học liên thông lên đến bậc đại học.

Qua thời gian ngắn, việc triển khai mô hình đào tạo kép 9+ tại Trung cấp Việt Giao đã nhận được phản hồi tích cực từ phía học sinh, phụ huynh và doanh nghiệp. Trong 3 năm, học sinh có bằng hoàn chỉnh bậc học THPT, bằng trung cấp chính quy và có cơ hội liên thông lên bậc học cao hơn, tiết kiệm thời gian và tiền bạc. Các em còn được chủ động theo đuổi nghề yêu thích, kết hợp lý thuyết với thực hành song song, từ đó ra trường nhanh bắt nhịp công việc.

Nhiều phụ huynh đánh giá cao mô hình đào tạo này khi học sinh được tiếp xúc với thực tế, trở nên tự giác học tập và có cơ hội được nhà trường giới thiệu việc làm tại các doanh nghiệp.

Trong khi đó, phía nhà tuyển dụng cho biết trong quá trình phỏng vấn, lựa chọn hồ sơ ứng viên, các công ty thường lưu ý đến hồ sơ của lao động từng học nghề. Nhóm lao động này có kinh nghiệm thực tế trong công việc, không đòi hỏi quá cao về mức lương, chịu được áp lực công việc, có năng lực thích nghi cao.