Theo truyền hình trung ương Trung Quốc CCTV, với gói nâng cấp mới dòng tiêm kích J-11B của nước này sẽ được trang bị radar mảng pha chủ động, có khả năng mang vũ khí laser.

CCTV nhấn mạnh, việc lắp đặt và ứng dụng radar công suất cao, vũ khí laser và các thiết bị khác, nhu cầu về công suất và tản nhiệt của máy bay trong tương lai sẽ tăng đáng kể, đặt ra những thách thức mới cho các hệ thống điện tử hàng không trên J-11.

CCTV còn lần đầu tiên công khai hình ảnh chiếc một chiếc J-11B có thể mang theo pod vũ khí laser. Thiết bị được gắn trên giá treo vũ khí dưới cánh máy bay và được giới thiệu có thể đốt cháy đầu dò của tên lửa không đối không đối phương, mà còn đánh chặn UAV và tên lửa hành trình.

Ngay sau khi được công bố, thông tin này lập tức thu hút sự chú ý rộng rãi. Nhiều chuyên gia quân sự đặt câu hỏi: Liệu loại vũ khí này có phải dấu hiệu cho thấy Trung Quốc đang dẫn đầu thế giới về laser năng lượng cao? Nó sẽ làm thay đổi quy tắc tác chiến trên không như thế nào?

Thực ra, việc nghiên cứu laser quân sự trên không có thể truy ngược từ thời Chiến tranh Lạnh. Từ những năm 1980, Mỹ đã triển khai dự án ABL, với mục tiêu trang bị laser công suất lớn lên máy bay Boeing 747 để bắn chặn tên lửa đạn đạo của đối phương.

Tuy nhiên, do giới hạn công nghệ và chi phí quá cao, dự án cuối cùng bị hủy bỏ. Gần đây, Mỹ tái khởi động nghiên cứu đưa vũ khí laser trên máy bay, phát triển pod laser LANCE dùng cho máy bay chiến đấu. Pod này có công suất khoảng 60 kw, có khả năng đốt thủng UAV và tên lửa hành trình, và hiện cũng đã bước vào giai đoạn thử nghiệm.

So với Mỹ, Trung Quốc khởi đầu muộn hơn trong lĩnh vực vũ khí laser, nhưng lại đạt tiến bộ nhanh trong những năm gần đây.

Trước đó, Trung Quốc chủ yếu tập trung vào laser đặt trên mặt đất và trên tàu chiến, chẳng hạn như hệ thống pháo laser “Liêu Nguyên-1” (LY-1), có thể đốt cháy mục tiêu nhưng kích thước cồng kềnh, chỉ phù hợp cho tàu hải quân.

Nội dung chính của các video liên quan mà truyền thông Trung Quốc đưa tin vẫn là nhấn mạnh rằng máy bay chiến đấu thế hệ tiếp theo sẽ được trang bị hệ thống cơ điện tử tiên tiến, bổ sung các thiết bị quản lý năng lượng tích hợp, cải thiện khả năng phát điện, cũng như hệ thống lưu trữ năng lượng và nhiệt.

Dù vậy các thông tin về vũ khí laser trên J-11B vẫn chưa được phía Trung Quốc tiết lộ.

Công nghệ laser của Trung Quốc vượt trội hơn Mỹ, nhưng việc triển khai vũ khí này trên tàu chiến và máy bay lại chậm hơn.

Tinh thể hồng ngọc dùng để tạo ra laser là một lĩnh vực mà Trung Quốc có lợi thế đáng kể so với Mỹ. Do đó, hệ thống tác chiến điện tử được trang bị trên J-11B phải có công suất ít nhất 50 kilowatt, chắc chắn có khả năng làm lóa mắt mục tiêu và gây nhiễu đầu dò máy bay không người lái. Nếu nó có công suất 80 kilowatt, việc gây nhiễu tên lửa hành trình cũng sẽ không thành vấn đề.

Chuyển sang lĩnh vực hàng không, việc phát triển pod laser dành cho máy bay chiến đấu là một bước đi táo bạo và quan trọng. Pod laser này nặng 190kg, có kích thước tương đương thùng dầu phụ 800 lít, có thể treo tại điểm treo chịu lực bên trong cánh của tiêm kích J-11B.

Từ những hình ảnh được công bố trên CCTV, pod này có khả năng phát xạ chùm tia laser công suất đủ làm cháy đầu dò tên lửa, đốt thủng vỏ UAV, phá hủy thân tên lửa hành trình.

Radar mảng pha mới được cải tiến lắp đặt trên J-11B. Ảnh: Shohu

Các ưu thế của vũ khí laser trên máy bay: Chi phí thấp: Không cần tên lửa, chỉ cần nguồn điện, có thể bắn liên tục; tốc độ đánh chặn cực cao: Gần tốc độ ánh sáng, thời gian phản ứng gần như bằng 0; độ chính xác cao, hạn chế sai lệch.

Thực tế các cuộc chiến tranh cục bộ gần đây cho thấy, trong chiến tranh hiện đại, UAV và tên lửa hành trình đã trở thành mối đe dọa lớn đối với máy bay chiến đấu.

Ví dụ, trong cuộc chiến Nga – Ukraine, việc sử dụng hàng loạt UAV cảm tử kiểu “Shahed-136” khiến hai bên phải điều máy bay cánh quạt chậm để săn UAV – tốn kém và hiệu quả thấp.

Trái lại, pod laser trên máy bay chiến đấu có thể tiêu diệt UAV với chi phí cực thấp và tốc độ cực nhanh, chỉ cần hệ thống cấp điện đủ mạnh là có thể liên tục tác chiến.

Sự xuất hiện của pod laser trên J-11B cho thấy: Trung Quốc đã tiến thêm một bước lớn trong công nghệ laser hàng không. Đây có thể trở thành mô hình tác chiến tiêu chuẩn trong tương lai.

Tuy nhiên, để ứng dụng rộng rãi, Trung Quốc vẫn cần giải quyết các thách thức, bao gồm: Tăng công suất laser, giảm kích thước pod, giải quyết vấn đề tản nhiệt và cung cấp năng lượng ổn định, đặc biệt trong điều kiện thời tiết phức tạp.

Tới đây, cạnh tranh giữa Trung Quốc và Mỹ trong lĩnh vực vũ khí laser hàng không sẽ tiếp tục là điểm nóng công nghệ quân sự toàn cầu.