Nâng cao sản lượng và chất lượng sữa
Cung cấp chất dinh dưỡng đầy đủ và thích hợp là hết sức quan trọng đối với sức khoẻ bò sữa và để đạt năng suất sữa tối đa. Khi khẩu phần được tính toán đúng và chất dinh dưỡng được cung cấp cân đối, sự tiêu hoá thức ăn nhờ vi sinh vật ở dạ cỏ sẽ tối ưu, vì vậy mà hiệu quả sử dụng thức ăn cao hơn, năng suất sữa cũng cao hơn. Khẩu phần hỗn hợp hoàn chỉnh (TMR – Total Mixed Ration) là cách tốt nhất để đạt mục tiêu này.
 |
Nhà máy TMR đầu tiên ở Việt Nam
Cty CP Giống bò sữa Mộc Châu (Mộc Châu Milk) vừa đưa vào hoạt động Nhà máy sản xuất thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh (TMR) cho bò sữa đầu tiên ở Việt Nam. Đây được coi là tiến bộ KHKT, là bước tiến lớn trong việc phát triển đàn bò cao sản, cũng như nâng cao sản lượng và chất lượng sữa và các sản phẩm từ sữa của đơn vị này.
Theo thiết kế, nhà máy TMR của Mộc Châu Milk có công suất ban đầu khoảng 150 tấn/ngày, đáp ứng cơ bản nhu cầu thức ăn cho bò của Cty và các nông hộ. Hiện toàn bộ nhà xưởng đã được xây dựng xong và dây chuyền đã hoạt động ổn định.
“Chúng tôi hoàn toàn tin tưởng mô hình này sẽ thành công, bởi lẽ công nghệ Hàn Quốc rất phù hợp với đồng đất và nguyên liệu của cao nguyên Mộc Châu. Ngoài ra, đây cũng là một trong những điều kiện để chúng tôi thực hiện mục tiêu nâng tổng đàn bò sữa của địa phương lên 30.000-35.000 con trong năm 2020 và sẽ thay đổi căn bản phương thức chăn nuôi ở các nông hộ”, ông Trần Công Chiến, Chủ tịch HĐQT kiêm TGĐ Mộc Châu Milk, cho biết.
Với diện tích đồng cỏ khoảng 1.000 ha, việc thiếu nguyên liệu cho sản xuất thức ăn chăn nuôi cho bò sữa khi số lượng đàn bò ngày một tăng theo thời gian là đòi hỏi cấp bách từ thực tiễn. Vì vậy, việc đưa nhà máy TMR vào hoạt động chính là lời giải cho bài toán này. Hiện tại, để đảm bảo đồng bộ hóa việc đưa TMR làm thức ăn cho bò sữa và trình độ của người chăn nuôi bò sữa, Mộc Châu Milk đang từng bước nâng cao kỹ thuật, quản lý của các hộ dân, đồng thời áp dụng vi tính hóa, các hệ thống phần mềm quản lý giống, thức ăn, tính toán lập khẩu phần… vào thực tiễn. Từ đó mới có thể kiểm soát, phát hiện và điều chỉnh kịp thời những sai sót trong khẩu phần trộn hỗn hợp, giúp giảm thiểu thiệt hại và tăng hiệu quả chăn nuôi.
Ông Chiến cho biết, so với phương thức chăn nuôi bò cho ăn riêng lẻ từng loại, khi thừa khi thiếu chất dinh dưỡng này hoặc chất dinh dưỡng khác hoặc mất cân đối khoáng và vitamin thì loại thức ăn TMR khắc phục được tất cả các nhược điểm trên một cách hoàn hảo. Đặc biệt với những loại thức ăn TMR có sử dụng hệ đệm khoáng premix giàu Ca, P, Na, K thì hiệu quả rất rõ rệt qua khả năng tăng sản lượng sữa/chu kỳ của bò vắt sữa. Chất lượng sữa được đảm bảo, đồng thời bò sữa nâng cao được sức đề kháng, giảm thiểu tối đa các bệnh về sinh sản.
TMR thích hợp cho chăn nuôi nông hộ
Ông Chiến khẳng định, mô hình chăn nuôi trang trại kết hợp với nông hộ sẽ còn được phát triển ở cao nguyên Mộc Châu trong hiện tại và tương lai, bởi nó phù hợp với điều kiện tự nhiên nơi đây. Do vậy, cùng với trung tâm giống với 500 bò sữa cao sản hiệu quả, Mộc Châu Milk đang tiến hành đưa thêm nhiều trung tâm khác với số lượng khoảng 1.000 bò sữa/trung tâm vào hoạt động. Đồng thời, Cty cũng chú trọng đầu tư để đưa quy mô chăn nuôi trong nông hộ bình quân 35-50 con/ hộ.
Kỹ sư Phan Hải Nam, PGĐ Trung tâm giống bò sữa (Mộc Châu Milk), cho biết: Thức ăn hỗn hợp TMR được phối trộn sẵn theo khẩu phần đầy đủ và cân đối chất dinh dưỡng đối với từng nhóm bò. Thức ăn TMR có nhiều ưu điểm: Khắc phục được sự mất cân đối trong các loại thức ăn hỗn hợp khác như thức ăn tinh hỗn hợp thì thiếu chất xơ, premix thì thiếu tinh và thô trong khẩu phần.
Đồng thời, việc sản xuất TMR tận dụng được nguyên liệu như cỏ khô, cỏ ủ, ngũ cốc... nhất là các loại phế phẩm mà nếu cho ăn riêng lẻ bò khó thể ăn được vì không hợp khẩu vị (do mùi vị hoặc quá cứng…); khi được trộn chung vào một khẩu phần thật đều, bò không thể chọn lựa loại nguyên liệu này bỏ loại khác. Do vậy bò ăn được nhiều loại.
Việc sử dụng TMR cho bò sữa còn kiểm soát được hiệu quả sử dụng thức ăn, dễ dàng phát hiện những vấn đề do khẩu phần thức ăn gây ra nhờ theo dõi biến động lượng sữa hàng ngày của từng cá thể, từ đó điều chỉnh bổ sung cho phù hợp nhu cầu; giúp bò kéo dài độ bền cho sữa, khai thác được nhiều kỳ sữa, nhất là bò cao sản không bị suy kiệt phải loại thải sớm, lãng phí. Đồng thời, nếu thay thế thức ăn truyền thống bằng TMR sẽ giảm lao động thủ công, tăng năng suất lao động do tăng cơ giới hóa, từ đó tăng lợi nhuận cho người chăn nuôi bò sữa, phù hợp với chăn nuôi nông hộ.
“Khi bò ăn vào một miếng thức ăn từ TMR trong đó đã cân đối các chất dinh dưỡng chính nên môi trường dạ cỏ ổn định hơn, tối ưu cho vi sinh vật hoạt động, vì vậy tiêu hoá thức ăn tốt hơn, giảm thiểu những rối loạn tiêu hoá và trao đổi chất thường gặp so với khi cho ăn riêng rẽ từng loại thức ăn”, ông Nam cho hay.
Một ưu điểm khác của TMR chính là việc bò dễ dàng thoả mãn chất khô ăn vào hơn so với khi ăn riêng rẽ, vì vậy dễ dàng thoả mãn nhu cầu dinh dưỡng hơn. Thực tế cho thấy bò nuôi bằng TMR cho năng suất sữa tăng từ 1-2,5kg/con/ngày. Mỡ sữa cũng tăng vì quá trình lên men ở dạ cỏ tốt hơn.
Nhà máy TMR của Mộc Châu Milk là nhà máy đầu tiên ở Việt Nam. TMR lần đầu tiên được giới thiệu ở Mỹ, Nam Phi và Israel vào cuối những năm 1960. Nuôi bò sữa bằng TMR là một phương pháp nuôi dưỡng mà ở đó tất cả thức ăn thô xanh, thức ăn hạt, phụ phẩm, thức ăn bổ sung khoáng, vitamin được phối hợp thành một hỗn hợp thức ăn hoàn chỉnh dinh dưỡng sau đó cho bò ăn tự do.
