Thời gian qua, nhiều bộ phim ngoại ra rạp Việt nhanh chóng kiếm bộn tiền. Các bom tấn: Avatar 2, Avengers: Endgame thu gần 300 tỷ đồng. Minions: The Rise of Gru, Bỗng dưng trúng số.... đạt 200 tỷ. Những mốc doanh thu tưởng như không thể với tới này đã được thiết lập trong thời gian qua bởi các bộ phim Việt - điều mà khoảng 5-10 năm trước không ai nghĩ có thể xảy ra.

Cái tên được nhắc đến gần đây nhất là Nhà bà Nữ. Mới ra rạp từ mùng 1 Tết Quý Mão nhưng tính đến chiều qua, bộ phim đã thu về 434 tỷ đồng, vượt Bố già (cũng do Trấn Thành đạo diễn) để trở thành bộ phim có doanh thu cao nhất lịch sử rạp Việt.

Bảng xếp hạng top 10 phim nội ăn khách nhất phòng vé thay đổi liên tục chỉ sau 3 tuần khi tân binh Nhà bà Nữ ra rạp. Bộ phim lần lượt soán ngôi á quân trong top 10 phim có doanh thu cao nhất mọi thời mà Hai Phượng chiếm giữ suốt 3 năm và sau đó lật đổ ngôi vương của Bố già - vị trí vốn đã được thiết lập từ tháng 4/2021. Nhà bà Nữ chỉ cần 22 ngày để làm lên lịch sử trong khi Bố già mất tới 7 tuần để chạm mốc doanh thu 427 tỷ đồng.

Điều đáng nói là cả hai bộ phim này đều do Trấn Thành đạo diễn, sản xuất và đóng chính. Là diễn viên tay ngang, một MC truyền hình ăn khách có độ phủ sóng rộng rãi, Trấn Thành gây chú ý khi ra mắt phim Bố già tháng 3/2021 và lập tức gây bùng nổ phòng vé.

Tác phẩm đầu tay của anh có hiệu ứng mạnh mẽ, kéo 5 triệu khán giả ra rạp vào thời điểm đại dịch Covid-19 và liên tục xô đổ mọi kỷ lục doanh thu, đánh bại cả những bom tấn doanh thu tỷ USD của Hollywood để leo lên top 1 danh sách các phim có doanh thu cao nhất với 427 tỷ đồng.

Không ai dám chắc tác phẩm điện ảnh thứ 2 của Trấn Thành tiếp tục thành công. Nhưng thực tế Nhà bà Nữ bán vé thu tiền với tốc độ cao hơn cả Bố già của 2 năm trước. Thành công của hai bộ phim do Trấn Thành đạo diễn không khó để lý giải.

Thứ nhất, anh chọn mảng tình cảm gia đình, tập trung khai thác các mối quan hệ và mâu thuẫn thế hệ trước đó là bố - con (Bố già) và giờ là mẹ - con (Nhà bà Nữ). Trấn Thành chọn đề tài đời thường, ngôn ngữ đi ra từ cuộc sống, các nhân vật từ tạo hình tới lời thoại đều gần gũi với khán giả và quan trọng hơn là ai cũng thấy mình trong đó.

Trấn Thành là một thương hiệu lớn. Tuy vậy, khán giả không dễ bị thuyết phục để bỏ tiền ra mua vé nếu đó là một bộ phim vô bổ, vô vị và không có cảm xúc. Anh chỉ có thể "ăn may" với 1 bộ phim, nếu ai đã nghĩ như vậy sau khi Trấn Thành ra mắt Bố già. Nhưng Trấn Thành đã chứng minh mình là một nhà làm phim giỏi, có nghề và biết nắm bắt thị hiếu khán giả với Nhà bà Nữ.

Trong top 10 phim Việt có doanh thu cao nhất hiện nay có tới 3 phim của Trấn Thành. Ngoài Bố già và Nhà bà Nữ thì Trấn Thành còn góp mặt trong phim Cua lại vợ bầu ra rạp dịp Tết 2019 với doanh thu được ghi nhận là 191,8 tỷ (hiện đang ở top 4).

Ca sĩ tay ngang làm phim kiếm trăm tỷ

Ngoài Trấn Thành, phòng vé còn ghi nhận một nhân vật tay ngang khác có tới 2 phim thành công về doanh thu là Lý Hải. Từ một ca sĩ thị trường, Lý Hải chuyển hướng làm phim, tạo nên thương hiệu phim riêng mang tên Lật mặt và đang triển khai tới tập thứ 6. Anh có tới 2 phim thu hơn 100 tỷ đồng, lọt top 10 phòng vé là Lật mặt 4 và 5 ra rạp năm 2019 và 2021.

Dù các phần phim này hầu hết đều đổi diễn viên chính, nội dung không liên quan tới nhau giữa các phần, thậm chí khác biệt về thể loại nhưng Lật mặt vẫn thắng đậm mỗi khi ra rạp. Giống như Trấn Thành, Lý Hải chọn những cốt truyện đơn giản nhưng lời thoại và bối cảnh gần gũi, phong cách hợp gu với khán giả phía Nam - vốn là thị trường phim ảnh lớn nhất cả nước quyết định phần lớn doanh thu của một bộ phim.

Nhìn vào danh sách những bộ phim Việt ăn khách nhất lịch sử có thể thấy một nửa trong số đó tập trung vào đề tài tình cảm và có đến 4 phim ra rạp dịp Tết, vốn là dịp cao điểm để hút khán giả đến rạp và là thời điểm vàng để tăng doanh thu khi hầu như không phải đối đầu trực diện với các bom tấn của Hollywood. Tuy vậy, rất khó để tìm ra công thức chung cho tất cả các phim đạt doanh thu cao bởi thành công ngoài phòng vé của mỗi phim phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố.

Thời điểm vàng và yếu tố quyết định

 

Việc chọn đề tài và thời điểm rất quan trọng. Ví dụ cùng thể loại hành động báo thù nhưng phim Hai Phượng của Ngô Thanh Vân ra rạp tháng 2/2019 do đề tài hấp dẫn, cảnh hành động mãn nhãn và khá mới mẻ với khán giả khi đó, lại không có đối thủ cạnh tranh trực tiếp nên bùng nổ doanh thu với 200 tỷ đồng.

Trong khi đó, Thanh Sói cùng thể loại được Ngô Thanh Vân cho ra rạp cuối tháng 12/2012 nội dung không còn mới mẻ, quá bạo lực và lại phải cạnh tranh trực tiếp với bom tấn tỷ USD Avatar 2 nên thua lỗ nặng. Do vậy, việc chọn thời điểm ra rạp và nghiên cứu tâm lý cũng như thị hiếu khán giả là yếu tố quan trọng.

Trong top các phim Việt có doanh thu phòng vé cao nhất còn có Mắt biếc - tác phẩm phát hành cuối tháng 12/2019 với 180 tỷ đồng. Được chuyển thể từ tác phẩm nổi tiếng của Nguyễn Nhật Ánh, chinh phục khán giả bằng những cảnh quay đẹp và lãng mạn, cộng với nhạc phim lôi cuốn và ra rạp đúng lúc khán giả đang quan tâm đến phim Việt nên Mắt biếc thắng lớn.

Tuy vậy, cũng có những tác phẩm đột phá về doanh thu vì nội dung lạ, diễn xuất mới mẻ của diễn viên dù không có ngôi sao cộng với việc chọn ra rạp đúng thời điểm kỳ nghỉ lễ 30/4 như Em chưa 18. Ra rạp cuối tháng 4/2017, phim thu về tới 171 tỷ đồng dù nữ chính Kaity Nguyễn lúc đó còn chưa ai biết đến còn Kiều Minh Tuấn cũng chưa phải sao hạng A.

Hai bộ phim tâm lý tình cảm khác sản xuất năm 2020 là Tiệc trăng máu và Gái già lắm chiêu 3 cũng có tên trong top 10 tác phẩm Việt có doanh thu cao nhất phòng vé. Có thể ngoài thời điểm ra rạp, chất liệu hấp dẫn từ bản phim gốc (với Tiệc trăng máu là bản remake Intimate Strangers của Hàn Quốc) cũng như thương hiệu Gái già lắm chiêu vốn đã được biết tới từ các phần trước với nội dung giải trí cùng bối cảnh hào nhoáng, diễn viên đẹp khiến 2 bộ phim này thu về trên dưới 170 tỷ đồng.

Những bộ phim ăn khách đồng nghĩa với doanh thu cao hiển nhiên phải có nội dung hấp dẫn, gần gũi được số đông quan tâm. Ngoài việc được truyền thông tốt, hầu hết những tác phẩm này đều thắng nhờ yếu tố truyền miệng. Sự bùng nổ của mạng xã hội là môi trường quan trọng để một bộ phim dễ dàng tiếp cận với công chúng.