Xây xẩm mặt mày là tình trạng mà người bệnh cảm thấy tối sầm mặt, loạng choạng, hoa mắt, cảm giác như bị say sóng, đầu quay vòng. Lúc này, nếu không giữ vững cơ thể, người bệnh có thể bị ngã.
Xây xẩm mặt mày có thể xuất hiện khi đột ngột thay đổi tư thế, từ nằm sang ngồi hoặc đang ngồi thì đứng lên. Triệu chứng này thường kéo dài từ khoảng vài giây cho đến vài phút.
Tuy nhiên, nếu thường xuyên choáng váng, xây xẩm mặt mày khi đứng dậy thì cần cảnh báo 5 bệnh lý nguy hiểm sau:
Hạ huyết áp tư thế
Đây có thể là chứng hạ huyết áp tư thế tức là nó xảy ra khi bỗng nhiên thay đổi tư thế quá đột ngột. Những trường hợp này cũng sẽ xuất hiện các triệu chứng: hoa mắt, buồn nôn, chóng mặt... Có những trường hợp bị choáng do hạ huyết áp tư thế trong khoảng vài giây là hết nhưng cũng có trường hợp gây ra ngất xỉu.
Bác sĩ chỉ rõ bệnh lý nguy hiểm khi choáng váng, xây xẩm mặt mày.
Thoái hóa đốt sống cổ
Ngồi sai tư thế trong một thời gian dài rất dễ làm cho đốt sống cổ bị thoái hóa. Lúc này, người bệnh sẽ có những cơn đau từ gáy lên đầu hoặc từ cổ đi xuống bả vai. Ban đầu, người bệnh chỉ cảm thấy choáng khi đứng dậy nhưng càng để lâu thì càng dễ bị gián đoạn lưu thông máu, tê yếu tay.
Rối loạn tiền đình
Tiền đình giữ vai trò điều chỉnh khả năng thăng bằng cho cơ thể. Rối loạn tiền đình xảy ra do người bệnh thường xuyên phải chịu áp lực, căng thẳng trong công việc và cuộc sống hàng ngày.
Khi bị rối loạn hay tổn thương tiền đình sẽ gây ra mất cân bằng về tư thế từ đó sinh ra choáng. So với người bình thường thì người mắc bệnh lý này có nguy cơ đột quỵ cao hơn rất nhiều.
Thiếu máu
Những người bị thiếu máu nếu đứng dậy quá nhanh và đột ngột rất dễ bị choáng. Bình thường, máu từ tim đến các cơ quan trong cơ thể rồi về trở lại tim. Khi đứng, máu từ chân phải chống lại trọng lực để đi tới tim.
Nếu đang ở tư thế ngồi mà đứng dậy quá nhanh thì tim không thể điều chỉnh được việc bơm máu thêm nên làm cho huyết áp giảm xuống nhanh chóng. Không những thế, lưu lượng máu giảm còn khiến cho não bị thiếu oxy nên chức năng hoạt động suy giảm. Tất cả những điều này rất dễ sinh ra tình trạng choáng, buồn nôn, chóng mặt...
Bệnh tim mạch
Tất cả các bệnh lý ở tim đều có thể gây ra hiện tượng choáng khi đứng dậy vì nó ảnh hưởng đến quá trình cung cấp oxy và lưu thông máu cho não. Những người này cũng sẽ gặp các triệu chứng khác như: đổ mồ hôi nhiều, đau đầu, ù tai...
BS Nguyễn Văn Thái (Viện Y học Phóng xạ và U bướu quân đội)
