Tổng thống đắc cử Rowhani: Lạt mềm buộc chặt?

Tổng thống đắc cử Hassan Rowhani .

Ông Rowhani từng cầm đầu phái đoàn thương thuyết hạt nhân của Iran từ năm 2003 cho đến năm 2005, dưới thời của Tổng thống cải cách Mohammad Khatami. Trong thời gian đó, ông Rowhani giám sát việc ngưng tinh chế uranium, làm giảm bớt những áp lực của phương Tây đối với chương trình hạt nhân của Iran, một chương trình đã được giữ kín cho đến năm 2002.

Trái ngược với đương kim Tổng thống Mahmouh Ahmadinejad, ông Rowhani, 64 tuổi, hứa theo đuổi một đường lối ít đối đầu hơn trong các vấn đề thế giới, gồm cả những cuộc thương thuyết về chương trình hạt nhân gây tranh cãi của Iran. Theo VOA, mặc dù đã nói sẽ không “đầu hàng” trước những đòi hỏi của phương Tây, ông Rowhani cho biết ông sẽ quyết tâm theo đuổi “giao tiếp xây dựng với thế giới”, trong đó có việc gỡ bỏ những chế tài quốc tế giáng vào nền kinh tế Iran.

Là giáo sĩ duy nhất trong số 6 ứng cử viên của cuộc bầu cử Tổng thống ngày 14/6, ông Rowhani giành được phiếu của những người cải cách cũng như những người ôn hòa. Ông được trợ giúp một phần nhờ sự rút lui của một người ôn hòa duy nhất khác trong cuộc chạy đua: ông Mohammad Reza Aref, phó tổng thống cải cách đầu tiên của ông Khatami. Việc nhận được sự ủng hộ của cựu Tổng thống Khatami và cựu Tổng thống Akbar Hashemi Rafsanjani, người tiền nhiệm ôn hòa và là đối thủ của ông Ahmadinejad, cũng giúp tăng cường vị thế ứng cử viên tổng thống của ông Rowhani. Sự ủng hộ của hai nhân vật quan trọng này và việc quảng bá cho những chính sách của ông như tăng cường quyền cho các phụ nữ đã khiến ông được ưa chuộng trong số những người muốn có thay đổi tại Iran.

Ông cũng giữ một mối quan hệ chặt chẽ với Lãnh đạo tối cao Ayatollah Ali Khamenei, người có tiếng nói cuối cùng trong tất cả các quyết định quan trọng về chính sách.

Sinh năm 1948 tại thành phố Sorkheh của Iran, ông Rowhani có bằng Tiến sĩ Luật của trường đại học Glasgow Caledonian của Scotland.

Bắt đầu nghiên cứu về tôn giáo từ lúc thiếu thời, ông là một người nhiệt thành ủng hộ Lãnh tụ Ayatollah Ruhollah Khomeini, người sáng lập nước Cộng hòa Hồi giáo Iran, trước khi có cuộc cách mạng năm 1979.

Ông phục vụ trong chính phủ Iran nhiều thập niên sau đó, với tư cách là nghị sĩ Quốc hội từ năm 1980 đến năm 2000 và Thư ký của Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao từ năm 1989 đến năm 2005. Kể từ năm 1999, ông là một thành viên của Hội đồng giáo sĩ Hồi giáo - một hội đồng gồm các giáo sĩ bầu ra nhà lãnh đạo tối cao. Trước khi đắc cử tổng thống, ông Rowhani cũng phục vụ trong một hội đồng cố vấn cho nhà lãnh đạo tối cao Ayatollah Ali Khamenei và đứng đầu Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược của hội đồng này.