Kính gửi chị Hạnh Dung,
Tôi thấy bà xã ghiền Facebook (FB) đến nỗi vừa mở mắt dậy hoặc trước khi đi ngủ đều phải “lướt” cái đã. Cô ấy làm gì cũng có ý thức sẽ khoe lên đó, từ đi đâu, ăn gì, mặc gì, chồng con nói gì.
Một ngày không lướt là cô khó chịu lắm. Tôi phân tích rằng: lướt mạng rất mất thì giờ, mà xem ra tin tức trên "phây" ngày càng èo uột chẳng đáng tin. Đầy những món ăn, áo quần, sinh nhật, đi chơi, quảng cáo và… nhiều lời chửi bới.
Bạn tôi, những người có công việc đàng hoàng nghiêm túc họ bỏ hết rồi. Đọc báo nước ngoài, thấy FB đang bị tẩy chay bởi các hãng quảng cáo lớn ở Mỹ, lan sang châu Âu vì FB không chú ý đến việc ngăn chặn các nội dung sai trái và kích động thù ghét. Tôi bảo vợ, đến lúc bỏ FB rồi đó. Không có ích gì.
Nhưng cô ấy bảo chỉ trên đó mới có bạn bè, biết họ hôm nay làm gì, nghĩ gì để vào chia sẻ. “Em bỏ nó coi như… mù tịt về bạn bè, người thân. Thỉnh thoảng em còn biết để… mua đồ nữa”.
Tôi nên nói gì với cô ấy để khỏi cãi nhau vô ích?
Trần Chí Thiện (Q.5, TP.HCM)
Ảnh minh họa
Anh Chí Thiện thân mến,
Lợi ích của mạng xã hội - ngay cái tên của nó đã hấp dẫn rồi - có đông đủ “xã hội” trên đó, tức là cái gì cũng có. Chúng ta khỏi cần sa vào phân tích dễ bị phản ứng kiểu “biết rồi khổ lắm nói mãi”.
Nói nôm na, thời xưa kinh doanh kiểu “cho 1% để bán 99%” - là cho thử khuyến mãi chút ít để người dùng sẽ mua số lớn sản phẩm. Nay có người nói là thời “cho 99% để bán 1%” - thí dụ cho dùng miễn phí rất lớn, nào gọi nói xả láng không mất tiền qua chat, viber, skype, facetime, zalo, messenger… Đó là “cho 99%” chỉ để bán cái máy - 1% nhưng giá trị, chả cần quảng cáo cũng mua ào ào, thu bộn giàu to. Và các hãng thi nhau quảng cáo trên nền tảng của họ. Giàu to hơn nữa.
Nói thế để thấy ta không thể tránh xu hướng thời đại - con người bơi giữa thông tin và làn sóng digital. Cho nên phải có cách riêng của mình để giữ… thần kinh khỏe mạnh.
Bây giờ, ngày càng ít người đầu tư đưa tin hữu ích trên FB. Có thể vì họ bận làm ăn, có người tránh thị phi - trên đó “anh hùng bàn phím” rất đông, sẵn sàng buông lời chửi bới nếu nói trái ý họ. Có người vào đó xem thiên hạ thế nào. Có người vào để biết bạn bè, bà con nơi xa sống ra sao. Có người theo dõi con xem nó nghĩ gì. Thế nên nó “trốn” vào snapchat chữ ẩn, bố mẹ kém công nghệ đâu có mò ra được. Nhiều đứa còn vào group riêng, chưa kể hàng trăm nhóm kín…
Vì vậy, anh có thể nói cho vợ biết thêm mặt trái của FB và mạng xã hội. Các hãng quảng cáo lớn ở Mỹ (và lan sang châu Âu) đang có phong trào tẩy chay FB vì không coi trọng xử lý những tin tức sai trái và lời thù hận - như anh biết - là một thí dụ cần quan tâm.
Vợ anh “không biết làm gì nếu rời FB” thì chị đã “nghiện nặng” rồi. Nên có hoạt động gia đình nhiều hơn, chăm sóc con cái, nếu thích lướt thì tìm những trang web có ích về khoa học, chăm sóc sức khỏe, xem phim hay, đọc báo chính thống... Bớt thời giờ ngồi… rình thiên hạ nói gì, ăn gì, mua gì, khen ai chê ai, hoặc đếm like. Tất cả chẳng để làm gì.
Lâu dần, chị ấy sẽ hình thành thói quen mới và “tự chữa bệnh” cho mình, chứ không thể bằng cãi vã, cấm đoán, chỉ trích mà được.
Chúc anh thành công.