Khoa học và Đời sống số 40-41-42-2025

Số 40+41+42 (4406+4407+4408) Thứ Năm (16/10/2025) 7 SỨC KHỎE MỚI nguy hại Nh n biết khi nào cần kháng sinh Kháng sinh chỉ có tác dụng với các bệnh do vi khuẩn gây ra, không hiệu quả với các bệnh do virus, chẳng hạn như cảm lạnh, ho, sốt nhẹ. Nếu trẻ chỉ sốt nhẹ, ho hoặc sổ mũi nhưng vẫn ăn ngủ bình thường, cha mẹ có thể theo dõi và chăm sóc tại nhà. Ngược lại, nếu triệu chứng nặng, kéo dài hoặc trẻ khó thở, quấy khóc liên tục, cần đưa trẻ đến bác sĩ để được đánh giá, sử dụng thuốc phù hợp. Tăng sức đề kháng t nhiên cho trẻ Để tăng sức đề kháng cho trẻ, cha mẹ nên xây dựng chế độ ăn cân đối với nhiều rau, trái cây, thực phẩm giàu đạm và kẽm. Đồng thời đảm bảo trẻ ngủ đủ giấc để hệ miễn dịch phát triển hiệu quả. Bên cạnh đó, việc vận động thường xuyên, khuyến khích trẻ chơi ngoài trời và tập thể dục nhẹ nhàng, cũng giúp trẻ khỏe mạnh, ít ốm vặt hơn. Ngăn ngừa bệnh ngay từ đầu Để phòng ngừa bệnh tật và hạn chế việc phải dùng kháng sinh, cha mẹ nên hướng dẫn trẻ rửa tay đúng cách trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh hoặc sau khi chơi chung đồ chơi. Đồng thời duy trì vệ sinh đường hô hấp bằng cách xì mũi, súc miệng với nước muối sinh lý. Bên cạnh đó, việc tiêm chủng đầy đủ giúp trẻ được bảo vệ trước những bệnh nguy hiểm, giảm nguy cơ mắc bệnh phải dùng kháng sinh. Sử dụng kháng sinh đúng cách khi th c s cần Khi sử dụng kháng sinh, cần tuân thủ chặt chẽ chỉ định của bác sĩ, không tự mua hay dùng lại thuốc cũ. Trẻ nên uống đủ liều theo hướng dẫn, ngay cả khi triệu chứng đã giảm, bởi việc bỏ liều giữa chừng có thể dẫn đến kháng thuốc. Ngoài ra, không nên dùng kháng sinh dự phòng nếu không được bác sĩ chỉ định. Biện pháp hỗ trợ tại nhà Khi trẻ ốm, cha mẹ có thể hạ sốt an toàn bằng paracetamol hoặc ibuprofen theo hướng dẫn của bác sĩ. Đồng thời, bù nước và điện giải cho trẻ bằng nước, nước trái cây hoặc oresol nếu trẻ sốt hoặc tiêu chảy. Ngoài ra, việc chăm sóc triệu chứng tại nhà, như súc miệng nước muối, nhỏ mũi hoặc sử dụng máy tạo ẩm khi trẻ ho hoặc nghẹt mũi, sẽ giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn, hỗ trợ quá trình hồi phục. Lưu ý Cha mẹ nên dạy trẻ từ nhỏ các thói quen vệ sinh tốt, như rửa tay đúng cách, giữ gìn vệ sinh cá nhân và vệ sinh đường hô hấp, đồng thời giải thích cho trẻ hiểu về vai trò và tác dụng của thuốc, đặc biệt là kháng sinh. Việc này không chỉ giúp trẻ nhận thức đúng về thuốc, mà còn hình thành những thói quen lành mạnh trong chăm sóc sức khỏe. Khi trẻ được giáo dục từ sớm, việc hạn chế lạm dụng kháng sinh sẽ trở nên tự nhiên, giúp trẻ khỏe mạnh hơn, giảm nguy cơ kháng thuốc khi trưởng thành, bảo vệ sức khỏe lâu dài cho cả gia đình. MỸ ANH Việc chủ động phòng bệnh cho trẻ trong giai đoạn này rất cần thiết, giúp trẻ khỏe mạnh, tránh những biến chứng nguy hiểm. Giữ ấm cơ thể cho trẻ Khi trời chuyển lạnh hoặc nhiệt độ thay đổi đột ngột, cơ thể trẻ dễ bị nhiễm lạnh, dẫn đến giảm sức đề kháng. Cha mẹ nên cho trẻ mặc quần áo ấm, nhiều lớp để dễ điều chỉnh theo nhiệt độ; Tránh để trẻ tiếp xúc trực tiếp với gió lạnh, đặc biệt vào buổi sáng và tối. Che chắn đầu, cổ và bàn chân trẻ, bởi đây là những vị trí dễ bị lạnh nhất. Dinh dưỡng và nước uống hợp lý Chế độ ăn đầy đủ dưỡng chất sẽ giúp hệ miễn dịch của trẻ mạnh mẽ hơn. Bổ sung rau xanh, trái cây giàu vitamin C, vitamin A và kẽm; Thức ăn giàu protein như trứng, thịt, cá giúp tăng sức đề kháng; Khuyến khích trẻ uống đủ nước, nước ấm sẽ tốt hơn khi thời tiết chuyển lạnh. Vệ sinh cá nhân và môi trường sống Vi rút gây bệnh hô hấp dễ lây qua đường hô hấp hoặc tay. Cha mẹ cần dạy trẻ rửa tay thường xuyên, đặc biệt trước bữa ăn và sau khi đi vệ sinh. Vệ sinh đồ chơi, nôi, giường và các bề mặt mà trẻ thường tiếp xúc. Thường xuyên mở cửa sổ, thông gió và giữ nhà sạch sẽ, tránh khói bụi, ô nhiễm không khí. Tránh đưa trẻ đến nơi đông người Vào thời điểm giao mùa, các bệnh hô hấp thường bùng phát ở trường học, nhà trẻ hoặc nơi công cộng. Hạn chế cho trẻ đến những nơi đông người nếu không cần thiết. Nếu trẻ phải đi học, nên nhắc trẻ đeo khẩu trang, tránh tiếp xúc gần với bạn bè đang ho, sổ mũi. Theo dõi sức khỏe, tiêm phòng đầy đủ Một số bệnh hô hấp có thể phòng ngừa bằng vắcxin như cúm, phế cầu hoặc ho gà. Đảm bảo trẻ được tiêm đầy đủ các mũi vắc-xin theo lịch. Theo dõi các dấu hiệu bất thường như sốt, ho nhiều, khó thở, chảy mũi kéo dài. Nếu trẻ có triệu chứng nặng hoặc kéo dài, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế kịp thời. Giữ tinh thần trẻ thoải mái Stress, mệt mỏi hoặc thiếu ngủ có thể làm suy giảm miễn dịch. Đảm bảo trẻ ngủ đủ giấc, thường là 10–12 giờ mỗi ngày đối với trẻ nhỏ. Khuyến khích trẻ chơi ngoài trời, vận động nhẹ để nâng cao sức đề kháng, nhưng tránh tiếp xúc trực tiếp với gió lạnh quá lâu. MỸ ANH Cách giảm phụ thuộc kháng sinh cho trẻ Phòng bệnh hô hấp cho trẻ khi giao mùa trong hoạt động kinh doanh dược. Luật sư Nguyễn Trọng Hòa nhấn mạnh thêm: “Trong lĩnh vực dược, chất lượng thuốc là yếu tố sống còn. Thuốc không chỉ là hàng hóa thông thường mà là sản phẩm liên quan trực tiếp đến tính mạng con người. Một sai sót kỹ thuật tưởng chừng nhỏ như độ hòa tan thấp, sai hàm lượng hoạt chất hoặc nhiễm tạp chất có thể khiến thuốc không phát huy tác dụng điều trị, khiến bệnh không khỏi, kéo dài tình trạng nhiễm bệnh, thậm chí gây phản ứng phụ nghiêm trọng hoặc kháng thuốc ở trẻ em. Đây không thể xem là lỗi hành chính đơn thuần, mà là hành vi xâm phạm đến quyền được bảo vệ sức khỏe và an toàn của người tiêu dùng, một quyền cơ bản được Hiến pháp Việt Nam ghi nhận”. Theo ông Hòa, trách nhiệm của doanh nghiệp dược không chỉ dừng lại ở việc sản xuất đúng quy chuẩn, mà còn bao gồm cả việc tự giám sát, phát hiện và chủ động báo cáo sai sót khi phát hiện sản phẩm không đạt yêu cầu. “Doanh nghiệp sản xuất thuốc phải có hệ thống kiểm soát nội bộ, kiểm nghiệm chất lượng định kỳ và quy trình truy xuất nguồn gốc rõ ràng. Khi để xảy ra việc thuốc không đạt chuẩn mà vẫn lưu hành, tức là đã vi phạm cả về quy định kỹ thuật lẫn nghĩa vụ đạo đức nghề nghiệp”, ông nói thêm. Theo Điều 42, Nghị định 117/2020/ NĐ-CP, doanh nghiệp sản xuất hoặc lưu hành thuốc không đạt tiêu chuẩn có thể bị phạt từ 30 đến 70 triệu đồng, đồng thời buộc thu hồi và tiêu hủy toàn bộ lô thuốc vi phạm. Tuy nhiên, theo luật sư Hòa, mức phạt này chưa tương xứng với rủi ro gây ra cho sức khỏe cộng đồng, nhất là khi sản phẩm dành cho nhóm bệnh nhi. “Nếu chỉ dừng ở mức xử phạt hành chính thì chưa đủ sức răn đe. Bởi nếu xác định doanh nghiệp có dấu hiệu gian dối, cố tình che giấu sai phạm hoặc không chủ động báo cáo, thu hồi, thì hành vi này có thể chuyển hóa sang yếu tố hình sự, được quy định tại Điều 317 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017) - Tội vi phạm quy định về vệ sinh an Việc s dụng kháng sinh không đúng cách tiềm ẩn nguy cơ kháng thuốc trong tương lai. Dưới đây là những bí quyết giúp cha mẹ bảo vệ sức khỏe cho con, hạn chế dùng kháng sinh. Giao mùa là thời điểm trẻ nhỏ dễ mắc các bệnh hô h p như cảm lạnh, viêm họng, viêm mũi dị ứng hay viêm phổi. Sự thay đổi nhiệt độ, độ ẩm và không khí ô nhiễm là những yếu tố thuận lợi để vi rút và vi khuẩn phát triển. Ảnh minh họa/ Nguồn internet Ảnh minh họa/ Nguồn internet Ngày 13/10/2025, Cục Quản lý Dược tiếp tục ban hành Quyết định số 554/QĐ-QLD về việc thu hồi thuốc Cốm pha hỗn dịch uống Pyfaclor Kid, số đăng ký lưu hành VD-26427-17. Quyết định nêu rõ, Công ty Cổ phần Pymepharco phải phối hợp với các nhà phân phối tổ chức thu hồi toàn bộ thuốc Cốm pha hỗn dịch uống Pyfaclor Kid trên phạm vi cả nước, hoàn thành trong 15 ngày kể từ ngày có quyết định thu hồi. Các cơ sở kinh doanh, sử dụng thuốc và cơ sở y tế phải ngừng kinh doanh, cung cấp, cấp phát, sử dụng sản phẩm này, đồng thời hoàn trả thuốc tồn về nơi cung cấp theo quy định. Sở Y tế tỉnh Đắk Lắk có trách nhiệm kiểm tra, giám sát việc thu hồi và xử lý thuốc của Công ty Pymepharco, đánh giá hiệu quả thu hồi, đảm bảo sản phẩm không còn lưu hành gây nguy hại cho sức khỏe người dùng. Sở Y tế các tỉnh, thành phố và Y tế các ngành phải thông báo, công bố quyết định thu hồi trên trang thông tin điện tử, kiểm tra, giám sát việc thực hiện và xử lý vi phạm (nếu có), đồng thời báo cáo kết quả về Cục Quản lý Dược. Trong 03 ngày sau khi hoàn thành việc thu hồi, Công ty Pymepharco phải báo cáo bằng văn bản kết quả thu hồi về Cục Quản lý Dược và Sở Y tế Đắk Lắk, kèm đầy đủ hồ sơ theo quy định tại Thông tư 30/2025/ TT-BYT. toàn thực phẩm, thuốc chữa bệnh và thuốc phòng bệnh”, luật sư Hòa phân tích. Cũng theo luật sư Hòa, trách nhiệm không chỉ dừng lại ở nhà sản xuất mà còn bao gồm các đơn vị phân phối, nhà thuốc và cơ sở bán lẻ nếu có hành vi tiêu thụ sản phẩm đã bị đình chỉ lưu hành. “Theo quy định tại Điều 68 Luật Dược, mọi cơ sở kinh doanh dược phẩm đều phải đảm bảo thuốc lưu hành có nguồn gốc rõ ràng, đạt tiêu chuẩn chất lượng. Việc tiếp tục bán thuốc đã bị đình chỉ là hành vi vi phạm có thể bị xử phạt nặng, thậm chí tước quyền hoạt động”, luật sư Hòa cho biết. Luật sư cũng nhấn mạnh, trong trường hợp có người tiêu dùng bị ảnh hưởng sức khỏe do sử dụng thuốc không đạt chuẩn, doanh nghiệp có thể bị buộc bồi thường dân sự, thậm chí chịu trách nhiệm hình sự nếu chứng minh được yếu tố gian dối hoặc thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Theo luật sư Nguyễn Trọng Hòa, vụ việc thuốc Pyfaclor Kid là hồi chuông cảnh báo cho hệ thống kiểm nghiệm dược phẩm tại Việt Nam. Thực tế, nhiều lô thuốc chỉ bị phát hiện lỗi sau khi đã đến tay người bệnh. Điều đó cho thấy công tác hậu kiểm vẫn còn lỏng lẻo, chưa có cơ chế cảnh báo sớm hiệu quả. “Cần công khai minh bạch danh sách các thuốc bị thu hồi, tăng cường hậu kiểm định kỳ và đột xuất. Đặc biệt, Bộ Y tế nên áp dụng các biện pháp kỹ thuật số để truy xuất nguồn gốc thuốc, tương tự như tem điện tử hoặc mã QR bắt buộc, để người tiêu dùng dễ dàng kiểm tra”, luật sư đề xuất. Cuối cùng, luật sư Hòa khuyến cáo: “Người dân tuyệt đối không nên tự ý mua thuốc qua mạng hoặc các kênh không rõ nguồn gốc. Khi sử dụng thuốc, đặc biệt là cho trẻ nhỏ, cần tuân thủ đơn bác sĩ và theo dõi kỹ phản ứng. Nếu thấy thuốc có mùi, màu hoặc độ hòa tan bất thường, nên ngừng sử dụng và báo cho cơ quan y tế”.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTYzNTY5OA==