Số 24 (4390) Thứ Năm (12/6/2025) 3 100 NĂM NGÀY BÁO CHÍ CÁCH MẠNG VIỆT NAM Tự hào quá khứ, vững bước tương lai Quý bạn đọc thân mến, Suốt một thế kỷ, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước và đồng hành của doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân và bạn đọc, hệ thống báo chí Cách mạng Việt Nam không ngừng đổi mới, phát triển mạnh mẽ, đáp ứng nhu cầu thông tin ngày càng cao của xã hội trong bối cảnh toàn cầu hóa và số hóa. Ngày 21/6/1925 đã trở thành dấu mốc lịch sử - là sự khởi đầu chặng đường vẻ vang của nền báo chí cách mạng Việt Nam 100 năm qua. Báo chí cách mạng đã hoàn thành xuất sắc sứ mệnh giác ngộ chính trị, tư tưởng, tổ chức và huấn luyện lực lượng, hình thành sức mạnh tổng hợp, góp phần làm nên cuộc Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945, lập nên nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ trong đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Vào thời kỳ đổi mới, đất nước có những phát triển mạnh mẽ về kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế, Báo chí cách mạng tiếp tục phát huy vai trò tuyên truyền đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước và phản ánh hiện thực xã hội; thực hiện chức năng phản biện chính sách, định hướng dư luận và trở thành diễn đàn, cầu nối giữa nhân dân với chính quyền. Báo chí cách mạng đặc biệt cần thiết và đòi hỏi phát triển xứng tầm nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại trong Kỷ nguyên mới thịnh vượng và giàu mạnh; thể hiện rõ vai trò dẫn dắt tư tưởng và đồng hành với những bước đi lớn của Đảng, tạo sự lan tỏa niềm tin, trách nhiệm, khát vọng phát triển trong mọi tầng lớp nhân dân. Hướng tới sự kiện 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025) - sự kiện chính trị nghề nghiệp mang tầm quốc gia, Báo Tri thức và Cuộc sống phát hành Ấn phẩm đặc biệt - Khoa học và Đời sống mang đậm giá trị di sản văn hóa báo chí Việt Nam, vai trò đóng góp của đội ngũ trí thức KH&CN - nhà quản lý, nhà báo, doanh nhân... vào tiến trình phát triển nền kinh tế tri thức trong kỷ nguyên vươn mình của Dân tộc. Báo Tri thức và Cuộc sống cùng tập thể cán bộ, nhân viên trân trọng gửi lời cảm ơn chân thành tới Cơ quan chỉ đạo và quản lý Nhà nước về báo chí, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, đội ngũ trí thức KH&CN Việt Nam, các nhà khoa học, chuyên gia, đối tác và bạn đọc luôn tin tưởng, ủng hộ và đồng hành trong chặng đường hôm qua, hôm nay và ngày mai. Trân trọng cảm ơn./. BAN BIÊN TẬP CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG BIÊN TẬP: TSKH PHAN XUÂN DŨNG CHỦ TỊCH LIÊN HIỆP CÁC HỘI KHOA HỌC VÀ KỸ THUẬT VIỆT NAM GIẤY PHÉP XUẤT BẢN: SỐ 536/GP-BTTTT NGÀY 19/11/2020 IN TẠI: CÔNG TY CP IN VÀ THƯƠNG MẠI TIÊN PHONG TRÌNH BÀY: DUY TUẤN - QUỐC VIỆT TỔNG BIÊN TẬP: NGUYỄN THỊ MAI HƯƠNG PHÓ TỔNG BIÊN TẬP: NGUYỄN DANH CHÂU TÒA SOẠN: KHOA HỌC VÀ ĐỜI SỐNG ẤN PHẨM CỦA BÁO TRI THỨC VÀ CUỘC SỐNG TRỤ SỞ: 70 TRẦN HƯNG ĐẠO, HOÀN KIẾM, HÀ NỘI TỔNG ĐÀI: (024) 6 254 3519; EMAIL: baotrithuccuocsong@kienthuc.net.vn VĂN PHÒNG ĐẠI DIỆN TẠI TP HCM: Số 54 Phạm Huy Thông, Phường 7, Quận Gò Vấp, TP HCM HOTLINE: 091 1811 111 - 096 523 77 56 (TÒA SOẠN HÀ NỘI) - 091 122 12 22 (VPĐD TP HCM) ĐẶT MUA BÁO ONLINE TẠI ĐÂY: https://khoahocdoisong.vn/dat-bao-khds.html TRUNG TÂM TRUYỀN THÔNG - QUẢNG CÁO VÀ PHÁT HÀNH: (024) 6 254 3519 Giá: 98.000đ 21/6/1925 21/6/2025
Số 24 (4390) Thứ Năm (12/6/2025) 4 17 28 14 10 8 MAI THU HUYỀN: Xin tri ân người làm báo... tạo dựng tên tuổi nghệ sĩ Nhà báo Hà Đăng và... “5 cái hai” HOA KHÔI BÁO CHÍ KHÁNH HUYỀN: “Nghề báo cần bản lĩnh, đam mê” NHÀ BÁO LÊ THÚY HẰNG: Được đi, được gặp, được viết… những câu chuyện đẹp HUYỀN THOẠI PHẠM XUÂN ẨN: Được coi như người của CIA… thực tế là điệp viên Việt Nam ỦY VIÊN TRUNG ƯƠNG ĐẢNG, TỔNG BIÊN TẬP BÁO NHÂN DÂN: Tòa soạn số kết hợp báo chí… công nghệ TSKH PHAN XUÂN DŨNG, BÍ THƯ ĐẢNG UỶ, CHỦ TỊCH VUSTA: Sứ mệnh truyền tải tiếng nói của đội ngũ trí thức KH&CN Sống lại ký ức hào hùng ở Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng Phóng viên phải biết quay phim, chụp ảnh… tạo ra sản phẩm đa nền tảng 21 50 52 26
Số 24 (4390) Thứ Năm (12/6/2025) 5 48 22 18TS BÙI HOÀI SƠN, ỦY VIÊN THƯỜNG TRỰC BAN VĂN HÓA, GIÁO DỤC CỦA QUỐC HỘI: Báo chí tiên phong chống tham nhũng… phải tự thân trong sạch, liêm chính 42 GS.TS HOÀNG XUÂN CƠ: Đất nước vươn mình… phải phát triển xanh 41 PGS.TS NGUYỄN THƯỜNG LẠNG, ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN: Báo chí, doanh nghiệp đồng hành… định hình môi trường kinh doanh minh bạch C O N T E N T S SỐ 24 (4390) THỨ NĂM (12/6/2025) HOA HẬU HÀ KIỀU ANH: “Vai trò lớn nhất của báo chí là kết nối” TS LÊ ĐĂNG DOANH: Doanh nhân “khai” doanh trí, “chấn” doanh khí… truyền thông báo chí 360 độ ống kính tác nghiệp 47
Số 24 (4390) Thứ Năm (12/6/2025) 8 100 NĂM BÁO CHÍ CÁCH MẠNG VIỆT NAM ”Nội dung phong phú, bám sát tôn chỉ, mục đích” PGS.TS Phạm Ngọc Linh, Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam Nhấn mạnh hoạt động báo chí của VUSTA trong thời kỳ mới nhiều thách thức, PGS.TS Phạm Ngọc Linh tin tưởng nội dung thông tin phong phú, bám sát tôn chỉ mục đích, kết hợp ứng dụng công nghệ làm báo 4.0, Báo Tri thức và Cuộc sống sẽ đáp ứng yêu cầu là phương tiện thông tin truyền tải quan điểm, ý kiến của đội ngũ trí thức KH&CN về các chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, nhằm góp phần xây dựng nền kinh tế tri thức và hội nhập quốc tế. Một trong những thế mạnh của báo chí trong hệ thống VUSTA là truyền thông phổ biến kiến thức khoa học công nghệ, thúc đẩy các hoạt động nghiên cứu khoa học, ứng dụng và chuyển giao công nghệ; hoạt động tư vấn, phản biện, giám định xã hội… ”VUSTA luôn sâu sát chỉ đạo Báo Tri thức và Cuộc sống hoạt động đúng tôn chỉ, mục đích và không ngừng cải thiện nội dung, phương pháp làm báo, đáp ứng tốt nhu cầu thông tin ngày càng cao của các nhà khoa học, trí thức và bạn đọc cả nước”, Phó Chủ tịch Phạm Ngọc Linh khẳng định. ”Tri thức và Cuộc sống là cầu nối của đội ngũ trí thức với các nhà hoạch định chính sách và công chúng” Thạc sĩ Nguyễn Quyết Chiến, Tổng Thư ký Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam Báo Tri thức và Cuộc sống hoạt động như cầu TSKH PHAN XUÂN DŨNG, BÍ THƯ ĐẢNG UỶ, CHỦ TỊCH VUSTA: Sứ mệnh truyền tải tiếng nói THIÊN TUẤN - MAI LOAN thực hiện L à cơ quan ngôn luận của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Báo Tri thức và Cuộc sống có sứ mệnh tuyên truyền, phổ biến kiến thức và tư vấn, phản biện các vấn đề nóng của đất nước dưới góc nhìn của đội ngũ trí thức KH&CN. “Báo Tri thức và Cuộc sống là tiếng nói của đội ngũ trí thức KH&CN” TSKH Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam Báo Tri thức và Cuộc sống là cơ quan ngôn luận của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA), được hợp nhất từ 4 cơ quan báo, trải qua những giai đoạn khó khăn; tuy nhiên, luôn nỗ lực vượt qua khó khăn, thách thức để duy trì sự ổn định, hoàn thành nhiệm vụ thông tin tuyên truyền được Đảng và Nhà nước giao. ”Không nằm ngoài xu hướng chung của báo chí hiện đại, cơ quan báo chí của VUSTA lấy công nghệ làm trụ cột để cho ra đời những tác phẩm báo chí đa dạng, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây, dữ liệu lớn… Đây là hướng đi cần thiết nhằm đáp ứng nhu cầu đọc và nhìn ngày càng cao của độc giả”, Chủ tịch Phan Xuân Dũng nhấn mạnh. Năm 2025 mở ra cơ hội mới khi Báo Tri thức và Cuộc sống đầu tư và phát triển các ứng dụng công nghệ thông tin trong quản trị, điều hành toà soạn và hoạt động nghiệp vụ báo chí. Trong bối cảnh chuyển đổi số ngày càng mạnh mẽ, sự gắn kết giữa báo chí và công nghệ là động lực thúc đẩy sự đổi mới, sáng tạo và phát huy tối đa tiềm năng của cơ quan báo chí, nhất là báo chí số. Theo TSKH Phan Xuân Dũng, Báo Tri thức và Cuộc sống đã tận dụng thời cơ, có những bước phát triển vượt bậc và phát huy truyền thống, giữ vững bản sắc, làm đậm nét và đặc tính khoa học trong từng bài viết để xây dựng thương hiệu cơ quan báo chí của đội ngũ trí thức KH&CN Việt Nam. “Trí thức là lực lượng đại diện cho trí tuệ, tài năng của Nhân dân và dân tộc, là một trong những nguồn lực và động lực quan trọng nhất mang lại sự đột phá và sự phồn vinh cho đất nước", Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh tại Hội nghị gặp mặt đại biểu trí thức, nhà khoa học toàn quốc sáng 30/12/2024.
Số 24 (4390) Thứ Năm (12/6/2025) 9 100 NĂM BÁO CHÍ CÁCH MẠNG VIỆT NAM sách đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong bối cảnh mới, giải quyết kịp thời các vấn đề phát sinh của đời sống, xã hội. “Giữ vị trí tiên phong của tờ báo khoa học” PGS.TS Lưu Đức Hải, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Đô thị và Phát triển Hạ tầng, Tổng hội Xây dựng Việt Nam Báo Tri thức và Cuộc sống đã khẳng định vị thế là một trong những tờ báo hàng đầu về khoa học công nghệ của Việt Nam, với thông tin có độ tin cậy rất cao. Báo đã xây dựng được uy tín với độc giả, đồng thời tập hợp được một đội ngũ đông đảo các nhà khoa học - các chuyên gia đầu ngành ở mọi lĩnh vực để tham gia cộng tác, thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước liên quan đến khoa học, kỹ thuật, công nghệ. Nhờ đó, tiếng nói của đội ngũ trí thức Việt Nam đã được truyền tải mạnh mẽ hơn, hiệu quả hơn. “Hy vọng trong dòng chảy phát triển công nghệ, chuyển đổi số và bước vào kỷ nguyên mới của dân tộc, Báo Tri thức và Cuộc sống giữ được vị thế tiên phong trong những tờ báo khoa học để đem lại những tri thức mới, nhận thức đúng đắn cho bạn đọc”, PGS.TS Lưu Đức Hải nói. “Thực hiện sứ mệnh đưa khoa học vào đời sống” GS Đặng Huy Huỳnh, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam Làm khoa học đã khó, nhưng phổ biến khoa học đến với công chúng còn khó hơn! Bằng ngôn ngữ dễ hiểu và tinh thần phụng sự tri thức, Khoa học và Đời của đội ngũ trí thức KH&CN nối quan trọng giữa các nhà hoạch định chính sách và công chúng, nhất là đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ người Việt Nam ở trong và ngoài nước. Từ đây, tiếng nói của các chuyên gia, nhà khoa học, đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ được truyền tải đầy đủ, kịp thời và hiệu quả. Báo đã tham gia phát huy vai trò hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội, thông tin chính xác, kịp thời, trung thực ý kiến của nhiều chuyên gia, nhà khoa học của các hội thành viên trong hệ thống Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, giúp các cơ quan hoạch định chính sách, cơ quan quản lý nhà nước có thêm nhiều thông tin, cơ sở khoa học để bổ sung, hoàn thiện các chủ trương, chính sống/Báo Tri thức và Cuộc sống đã và đang thực hiện sứ mệnh “đưa khoa học vào đời sống” đúng như tên gọi của mình. Một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Khoa học và Đời sống/Báo Tri thức và Cuộc sống là phổ biến kiến thức khoa học tới công chúng. Điều đặc biệt là cách chuyển tải: dễ hiểu, gần gũi, thiết thực, để mọi người dân đều có thể tiếp nhận kiến thức khoa học và ứng dụng vào cuộc sống hàng ngày. Khoa học và Đời sống/Báo Tri thức và Cuộc sống chính là cầu nối giữa các phòng thí nghiệm, viện nghiên cứu với đời sống thường nhật của người dân. Đọc báo, nông dân có thể hiểu về biến đổi khí hậu và cách thích ứng. Người bệnh biết cách phòng tránh bệnh tật. Phụ huynh có thêm kiến thức nuôi dạy con theo khoa học. Điều đó rất đáng quý… Không dừng lại ở việc truyền tải, Báo còn là nơi tập hợp ý kiến của giới chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành để bình luận, phân tích, phản biện về các vấn đề thời sự, từ dịch bệnh, y học, môi trường đến chính sách giáo dục, phát triển bền vững. Điều này không chỉ nâng cao chất lượng thông tin mà còn tạo ra một diễn đàn trí thức đúng nghĩa, nơi khoa học lên tiếng vì lợi ích cộng đồng. Trước thực trạng tin giả, thiếu kiểm chứng tràn lan trên mạng xã hội, vai trò của một tờ báo khoa học uy tín như Khoa học và Đời sống/Báo Tri thức và Cuộc sống càng trở nên quan trọng. Không chỉ giúp người đọc nhận biết đúng - sai, báo còn nuôi dưỡng tư duy khoa học, phản biện và thái độ tôn trọng sự thật. Đây là giá trị nền tảng để xây dựng một xã hội phát triển. “Ngân hàng dữ liệu của đội ngũ tri thức KH&CN Việt Nam” PGS.TS Bùi Thị An, Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng Báo Tri thức và Cuộc sống thực sự là diễn đàn công khai để các nhà khoa học, các chuyên gia thảo luận, bày tỏ ý kiến về các vấn đề chính sách, đặc biệt phát huy thế mạnh tư vấn, phản biện, giám định xã hội. Từ đây, giúp cho các nhà hoạch định chính sách lắng nghe, điều chỉnh và hoàn thiện chính sách. Nhiều tác phẩm báo chí mang thương hiệu Tri thức và Cuộc sống thể hiện khả năng phân tích, sàng lọc thông tin và dẫn dắt dư luận xã hội đi đúng hướng, đặc biệt trong bối cảnh thông tin hỗn loạn trên mạng xã hội. Báo là kênh thông tin truyền tải tiếng nói của đội ngũ trí thức Việt Nam; đưa ra những phân tích, đề xuất và kiến nghị của các nhà khoa học, chuyên gia hàng đầu của đất nước về nhiều vấn đề nhằm hoàn thiện chính sách, nâng cao hiệu quả và tính khả thi. Với thế mạnh riêng, Báo Tri thức và Cuộc sống sẽ trở thành một “ngân hàng” dữ liệu của đội ngũ trí thức Việt Nam; đồng thời, là nơi bảo vệ và tôn vinh những trí thức vừa có tâm, vừa có tầm, bản lĩnh dám dấn thân, chấp nhận rủi ro nghiên cứu khoa học để đất nước phát triển đất nước.
Số 24 (4390) Thứ Năm (12/6/2025) 10 100 NĂM BÁO CHÍ CÁCH MẠNG VIỆT NAM MAI NGUYỄN Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ, báo chí truyền thống đang đối mặt với nhiều thách thức và cơ hội mới. Sự phát triển nhanh chóng của mạng xã hội đã thay đổi cách tiếp cận thông tin của công chúng, đặt ra yêu cầu cấp thiết cho các cơ quan báo chí phải thích nghi và đổi mới để tồn tại và phát triển. Làm hay, làm tốt hơn mạng xã hội nhờ công nghệ Nhà báo Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam cho hay, báo chí chính thống từng được định vị là người gác cổng cho công chúng. Theo đó, báo chí cho món gì thì độc giả phải ăn món đó, thông tin gì đưa lên báo in thì công chúng biết. Tuy nhiên, thời thế đã thay đổi. Trong thời đại Internet, người dân tha hồ ngụp lặn trong biển thông tin. “Điều đó dẫn tới tình trạng, người dân cảm thấy không nhất thiết phải đến với báo chí để có được thông tin”, Tổng Biên tập Báo Nhân dân chia sẻ. Theo ông Minh, việc đòi hỏi báo chí chính thống phải cạnh tranh, chạy theo, đi trước mạng xã hội là đòi hỏi không thực tế. Báo chí chính thống không thể và không nên chạy theo mạng xã hội. Việt Nam, với khoảng 100 triệu dân, chưa kể số người Việt ở nước ngoài, mỗi người cầm trên tay chiếc smartphone là đã sẵn sàng trở thành một cơ quan báo chí. Người làm báo chí hiện có khoảng 40.000 – 45.000 người, 25.000 người có thẻ nhà báo. Báo chí không thể cạnh tranh về tốc độ thông tin với mạng xã hội. Đây là sở trường của mạng xã hội, nhưng không thể cạnh tranh với sở đoản của báo chí. Tuy nhiên, nếu đặt tiêu chí về việc cân bằng, đa nguồn, khách quan thì các tổ chức khác không bao giờ cạnh tranh được với báo chí. “Làm hay hơn họ, tốt hơn họ, chuyên nghiệp hơn họ là điều chúng ta cần hướng tới”, ông Lê Quốc Minh nêu quan điểm. Theo ông Minh, các cơ quan báo chí phải có chiến lược truyền thông xã hội phù hợp. Dẫn thực tế từ báo Nhân dân, trước khi ông về làm Tổng Biên tập, fanpage của tờ báo này chỉ có 24.000 lượt thích, thì nay đã nâng lên hơn 340.000 lượt theo dõi. Truyền hình Nhân dân trên nền tảng Youtube có khoảng hơn 3,6 triệu lượt theo dõi. Các sản phẩm báo đưa lên TikTok có đến hàng triệu lượt người xem. Như vậy để thấy, báo chí cần chiếm lĩnh các nền tảng mạng xã hội để có chủ trương truyền thông phù hợp. Năm 2024, dịp kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ, sản phẩm báo in Bức tranh panorama tái hiện 4.500 nhân vật giữa chiến trận bi tráng 56 ngày cuối cùng của trận Điện Biên Phủ đã tạo ra cơn sốt truyền thông, thu hút đông đảo gen Z quan tâm về một sự kiện lịch sử. Ông Lê Quốc Minh nhấn mạnh, công nghệ đóng vai trò then chốt trong sự phát triển của báo chí hiện đại. Xu thế truyền thông hiện nay đã chuyển từ việc người đọc chủ động tìm kiếm thông tin sang việc thông tin tự động tìm đến người đọc. Sự thay đổi này chỉ có thể thực hiện được nhờ vào sự hỗ trợ mạnh mẽ của công nghệ. Ông ví von: “Nếu công nghệ là vua thì nội dung chính là nữ hoàng”. Nội dung chất lượng luôn là yếu tố cốt lõi, song để nội dung đó đến đúng đối tượng độc giả mục tiêu, thì công nghệ là điều không thể thiếu. Bởi vậy, điều mà mọi cơ quan báo chí cần hướng tới không chỉ là tạo ra những sản phẩm nội dung tốt, mà còn là ứng dụng hiệu quả các giải pháp công nghệ, từ đó xây dựng bản sắc riêng và gia tăng khả năng tiếp cận công chúng. Đây là bài toán chiến lược mà tất cả các tòa soạn trong kỷ nguyên số đều phải tìm lời giải. TÒA SOẠN SỐ KẾT HỢP BÁO CHÍ… CÔNG NGHỆ “Nếu công nghệ là vua thì nội dung chính là nữ hoàng”. Nội dung chất lượng luôn là yếu tố cốt lõi, song để nội dung đó đến đúng đối tượng độc giả mục tiêu, thì công nghệ là điều không thể thiếu. Chuyển đổi số báo chí là xu thế tất yếu PGS.TS Nguyễn Thành Lợi, Tổng Biên tập Báo Kinh tế và Đô thị khẳng định, chuyển đổi số báo chí trở thành xu thế tất yếu ở tất cả các cơ quan báo chí. Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và thông tin cạnh tranh hiện nay, nội dung hay vẫn chưa đủ, mà cần phải tạo ra những trải nghiệm mới cho bạn đọc thông qua các ứng dụng công nghệ số. Chuyển đổi số báo chí là sự tích hợp dữ liệu và công nghệ số vào tất cả các lĩnh vực hoạt động của một cơ quan báo chí. Do đó, việc sử dụng công nghệ số để thay đổi mô hình từ quản lý đến tác nghiệp, sản xuất, xuất bản, phân phối nội dung và kinh doanh..., tạo ra những sản phẩm, cơ hội, doanh thu và các giá trị mới, đó là mục tiêu mà các cơ quan báo chí luôn phải hướng tới. Theo PGS.TS Nguyễn Thành Lợi, các cơ quan báo chí hiện nay, trong đó có Báo Kinh tế và Đô thị, đang phải đối diện với hàng loạt thách thức trong quá trình phát triển. Một trong những vấn đề đáng lo ngại là nguy cơ bị tấn công mạng quy mô lớn, cùng với đó là ảnh hưởng từ dòng thông tin hỗn tạp trên mạng xã hội, trong đó không ít nội dung là tin giả, thiếu kiểm chứng. Bên cạnh đó, xu hướng cá nhân hóa trong việc tiếp cận thông tin của công chúng ngày càng tăng cũng đang gây áp lực không nhỏ đối với báo chí chính thống. Ngoài ra, sự phát triển ồ ạt của các loại hình truyền thông mới, đặc biệt là báo chí đa phương tiện và các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Zalo, Twitter, YouTube… đã và đang tạo ra môi trường cạnh tranh khốc liệt cho báo chí truyền thống. Xu hướng hình thành các cơ quan truyền thông đa nền tảng ngày càng phổ biến khiến cho yêu cầu về chuyển đổi số tại các cơ quan báo chí trở nên cấp thiết. Việc dịch chuyển trọng tâm từ báo in sang báo điện tử không chỉ là định hướng phát triển mà còn là điều kiện sống còn, nhất là trong bối cảnh độc giả yêu cầu ngày càng cao về tốc độ, độ chính xác và sự tiện lợi trong việc tiếp cận thông tin. Để thích nghi với xu thế này, Báo Kinh tế và Đô thị đã chủ động cụ thể hóa Chiến lược chuyển đổi số báo chí đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030, đồng thời triển khai nghiêm túc theo Bộ chỉ số chuyển đổi số báo chí và các văn bản chỉ đạo của thành phố Hà Nội về chuyển đổi số. Hiện nay, tòa soạn hội tụ của báo đã được xây dựng và vận hành hiệu quả, cho phép mở rộng các kênh tương tác với độc giả, nâng cao hiệu quả truyền thông. Hiện báo Kinh tế và Đô thị đang vận hành 2 ấn phẩm in, 1 báo điện tử cùng 6 chuyên trang trực tuyến. Điều này đòi hỏi cơ quan báo chí phải thay đổi toàn diện về phương thức làm việc, quy trình sản xuất nội dung cũng như hệ thống quản trị kỹ thuật – nhằm đảm bảo ban biên tập và các phòng ban chuyên môn có thể phối hợp chặt chẽ, cập nhật thông tin và điều hành tác nghiệp một cách nhanh chóng, kịp thời. PGS.TS Nguyễn Thành Lợi, Tổng Biên tập Báo Kinh tế và Đô thị Nhà báo Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam. Trả lời chất vấn trước Quốc hội về việc mạng xã hội cạnh tranh với báo chí, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng từng thừa nhận: “Khi mạng xã hội ra đời, có thể đã lấy mất nghề của báo chí. Trong nhiều năm nay, báo chí tập trung vào đưa tin, nhưng giờ đây mạng xã hội đưa tin nhanh hơn. Mạng xã hội có hàng chục triệu phóng viên không mất tiền, ở khắp mọi nơi”. Theo Bộ trưởng, báo chí muốn giữ vững trận địa của mình phải làm khác mạng xã hội, quay về với những giá trị cốt lõi với tin xác thực, chính xác, khách quan, có trách nhiệm giải trình, đạo đức nghề nghiệp. Thay vì đưa tin thì cần phân tích đánh giá, thay vì bình luận thì đưa ra giải pháp, thay vì đưa tin thì kể câu chuyện... để dẫn dắt, định hướng xã hội. Trước đây trong không gian thực, báo chí là chủ đạo. Giờ đây trên không gian mạng thì những thông tin xuất phát từ báo chí phải định hướng được dòng chảy chính. Ban Tuyên giáo Trung ương, Hội Nhà báo Việt Nam xác định đây là định hướng chính để xác định lại vị trí, vai trò của báo chí cách mạng. “Chúng tôi cũng xác định cách tốt nhất để cạnh tranh với mạng xã hội là làm khác mạng xã hội, quay về những giá trị cốt lõi của mình. Sử dụng những công nghệ của mạng xã hội để làm báo, tương tác hai chiều, coi mạng xã hội là công cụ, nền tảng và môi trường để xuất hiện”, Bộ trưởng nhấn mạnh. ỦY VIÊN TRUNG ƯƠNG ĐẢNG, TỔNG BIÊN TẬP BÁO NHÂN DÂN: Công nghệ đóng vai trò then chốt trong phát triển báo chí hiện đại. Báo chí đa phương tiện, đa nền tảng tạo ra môi trường cạnh tranh khốc liệt cho báo chí truyền thống. Người làm báo chí hiện có khoảng 40.000 – 45.000 người, 25.000 người có thẻ nhà báo. Báo chí không thể cạnh tranh về tốc độ thông tin với mạng xã hội. Đây là sở trường của mạng xã hội, nhưng không thể cạnh tranh với sở đoản của báo chí.
Dù ở cương vị nào, ông Park vẫn luôn dành tình cảm đặc biệt cho bầu Đức nói riêng và bóng đá HAGL nói chung. XÚC ĐỘNG NGÀY TRỞ LẠI THĂM BẦU ĐỨC CỦA HLV PARK HANG SEO Trở lại phố Núi Pleiku những ngày cuối tháng 5 trên cương vị Phó Chủ tịch Liên đoàn Bóng đá Hàn Quốc, HLV Park Hang Seo đã có những chia sẻ đầy xúc động về bầu Đức, người đã đưa ông đến với bóng đá Việt Nam, mở ra hành trình huyền thoại cùng các đội tuyển quốc gia. Trên trang cá nhân, HLV Park Hang Seo viết: “Tôi thực sự rất vui khi được trở lại thăm Pleiku và Học viện bóng đá Hoàng Anh Gia Lai. Dù lần trở lại này, tôi đến với một cương vị khác, nhưng tôi chưa bao giờ quên, nhờ có sự tận tâm giúp sức của Chủ tịch Đoàn Nguyên Đức, tôi mới có được thành công như hiện tại”. Đó là lời tri ân sâu sắc, mộc mạc nhưng đầy chân thành. Suốt 5 năm gắn bó với bóng đá Việt Nam, từ chức vô địch AFF Cup 2018 đến chiến công Thường Châu và những trận cầu không thể nào quên tại vòng loại World Cup, người ta thường nhắc đến tài cầm quân của ông Park, nhưng ít ai nhớ rằng, chính bầu Đức là người đã sang tận Hàn Quốc để đưa ông về, trong thời điểm mà ít ai tin bóng đá Việt Nam có thể làm nên chuyện. Bầu Đức cũng luôn quan tâm, động viên và hỗ trợ hết mình để HLV Park Hang Seo làm tốt công việc. HLV Park Hang Seo đã không giấu được cảm xúc khi trở lại mảnh đất từng là nơi ông gửi gắm niềm tin và những bước đầu tiên trong hành trình cùng bóng đá Việt Nam: “5 năm làm việc tại đội tuyển Việt Nam, tôi luôn nhận được sự hậu thuẫn từ ông. Đó là điều tôi mãi khắc cốt ghi tâm”. Không chỉ là một chuyến thăm, đó là cuộc gặp lại giữa những người tri kỷ trong bóng đá. Bầu Đức đón HLV Park Hang Seo bằng sự chân tình vốn có. Các thành viên của CLB HAGL, từ lãnh đạo đến các cầu thủ trẻ, đều dành cho ông Park sự tôn trọng và tình cảm sâu đậm nhất. “Cảm ơn vì sự tiếp đón chân tình từ chủ tịch Đoàn Nguyên Đức và đội HAGL hôm nay. Tôi thực sự xúc động khi được quay lại thăm những người bạn, học trò cũ của mình”, HLV Park Hang Seo xúc động chia sẻ với tình cảm rất lớn dành cho bầu Đức. Trong bóng đá hiện đại, hiếm có mối quan hệ nào bền chặt như giữa HLV Park Hang Seo và bầu Đức. Đó không chỉ là quan hệ công việc, mà là sự gắn bó giữa những con người chung chí hướng, chung tình yêu với bóng đá Việt Nam. Lần trở lại này, ông Park Hang Seo không còn trên cương vị HLV trưởng tuyển Việt Nam, nhưng với người hâm mộ, hình ảnh ông Park Hang Seo và bầu Đức vẫn mãi là một biểu tượng đẹp của niềm tin, của dấn thân và của những trang sử huy hoàng mà họ đã cùng nhau viết nên cho bóng đá Việt Nam. Tất cả những người trong cuộc đều hiểu giá trị từ vô hình đến hữu hình khi bầu Đức “chọn” rồi “mời” được ông Park đến Việt Nam làm việc. Cũng giống như ông Park, bầu Đức, dù có là người đầu tiên nhận tấm danh thiếp Phó chủ tịch LĐBĐ Hàn Quốc Park Hang-seo từ chính tay ông Park, bầu Đức không nói nhiều, thay vào đó vẫn là nụ cười giòn và rất tươi “đặc sản” của mình, bầu Đức chúc ông Park sẽ thành công nhiều hơn nữa trên cương vị mới. Ông Park và bầu Đức, cả hai giống nhau ở chỗ tuy không nói về nhau, nhưng lại làm vì nhau. Một mối quan hệ quá đẹp, một tình bạn không thể cân đong đo đếm, một “cuộc tình” thủy chung bền chặt của cả hai đã khiến cho người hâm mộ BĐVN phải ngưỡng mộ, biết ơn. Bài: NHÂN VĂN; Ảnh: HÀ CHÍNH Trên cương vị Phó Chủ tịch Liên đoàn Bóng đá Hàn Quốc, HLV Park Hang Seo trở lại thăm Bầu Đức Phó Chủ tịch Liên đoàn Bóng đá Hàn Quốc, HLV Park Hang Seo chụp ảnh lưu niệm với các lớp năng khiếu bóng đá HAGL Ân cần thăm hỏi các cháu năng khiếu học viện bóng đá HAGL
Số 24 (4390) Thứ Năm (12/6/2025) 14 100 NĂM BÁO CHÍ CÁCH MẠNG VIỆT NAM Giữa một môi trường thông tin hỗn độn và áp lực phải thay đổi, người làm báo đang phải đi trên một hành trình nhiều thử thách khi vừa phải gìn giữ cốt lõi nghề nghiệp, vừa khám phá lại chính mình trong kỷ nguyên số. Khi công nghệ thách thức báo chí Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số trong những năm gần đây đã làm thay đổi sâu sắc bộ mặt của ngành báo chí. Mạng xã hội, trí tuệ nhân tạo (AI) và các nền tảng số không còn là công cụ hỗ trợ bên ngoài, mà đã trở thành những yếu tố trung tâm định hình lại cách thức báo chí vận hành, sản xuất và tiếp cận công chúng. Dưới tác động của làn sóng công nghệ này, báo chí hiện đại đang chứng kiến những thay đổi mang tính cấu trúc, từ vai trò xã hội cho đến nghiệp vụ nghề nghiệp và mô hình kinh doanh. Mạng xã hội là nhân tố đầu tiên và rõ nét nhất trong việc làm xáo trộn trật tự truyền thông truyền thống. Nếu như trước đây, báo chí giữ vai trò độc quyền trong việc đưa tin, định hướng và phản biện, thì giờ đây mạng xã hội đã phá vỡ ranh giới giữa người sản xuất và người tiêu thụ nội dung. Mỗi cá nhân có thể trở thành một “nhà báo công dân”, đăng tải, chia sẻ và lan truyền thông tin với tốc độ chưa từng có. Điều này tạo nên một môi trường thông tin phi tập trung, nơi mà tính chính xác, độ tin cậy và kiểm chứng thường xuyên bị đặt dấu hỏi. Bên cạnh mạng xã hội, sự xuất hiện của các nền tảng truyền thông số như YouTube, TikTok, podcast… cũng đã định hình lại cách tiếp cận thông tin của công chúng. Người đọc không còn chờ đợi các bản tin cố định theo khung giờ như trước, mà chủ động tìm kiếm nội dung theo sở thích cá nhân, qua những định dạng mới mẻ như video ngắn, chương trình tương tác hoặc podcast kể chuyện. Điều này đòi hỏi báo chí hiện đại phải thay đổi không chỉ về nội dung mà còn về hình thức thể hiện, kỹ thuật sản xuất và chiến lược phân phối. Trong môi trường số, tin tức cần được cá nhân hóa, hiển thị đúng lúc, đúng nơi và đúng đối tượng, nếu không sẽ nhanh chóng bị lãng quên giữa biển thông tin trôi nổi. TS Mạch Lê Thu – chuyên gia truyền thông cảnh báo về tác động tiêu cực của các nền tảng như TikTok đối với người dùng, đặc biệt là giới trẻ: “Thuật toán cho phép hiển thị những nội dung tương tự nhau, sẽ hình thành thế giới quan thiên kiến, người dùng không tiếp cận với góc nhìn và tiếng nói đa dạng mà chỉ tiếp xúc với nội dung cùng tư tưởng như nhau, tầm nhìn hẹp và mất cân bằng”. Trí tuệ nhân tạo (AI) cũng là một làn sóng công nghệ đang tác động ngày càng sâu rộng đến ngành báo chí. Từ các công cụ viết nội dung tự động, chatbot hỗ trợ trả lời độc giả, hệ thống phân tích dữ liệu đến khả năng tạo hình ảnh và video, trí tuệ nhân tạo đang tham gia trực tiếp vào nhiều khâu trong quá trình sản xuất tin tức. Một số tòa soạn lớn trên thế giới đã sử dụng AI để tạo ra các bản tin tài chính, dự báo thời tiết hay phân tích dữ liệu thể thao trong thời gian ngắn mà con người khó có thể thực hiện kịp. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra những điều đáng lo ngại về tính xác thực của thông tin do máy móc tạo ra, khả năng thao túng nội dung bởi các thuật toán, cũng như nguy cơ mai một vai trò của người làm báo trong việc phân tích, phải biết quay phim, chụp ảnh… Kỷ nguyên số đòi hỏi phóng viên thành thạo kỹ thuật, công nghệ để ứng dụng vào tổ chức tác phẩm báo chí. Áp lực của nhà báo là phải làm chủ được báo chí đa phương tiện, đa nền tảng. "Việc tiêu thụ thông tin một cách vội vàng và không suy nghĩ có thể dẫn đến một nền báo chí chất lượng thấp. Trong thị trường tiêu thụ quá mức này, cần phải lùi lại một bước, phân tích và không đánh mất sợi dây của lịch sử chúng ta" , nhiếp ảnh gia và nhà báo Pháp Wilfrid Esteve. THANH BÌNH - TRUNG QUÂN
Số 24 (4390) Thứ Năm (12/6/2025) 15 100 NĂM BÁO CHÍ CÁCH MẠNG VIỆT NAM tạo ra sản phẩm đa nền tảng “Việc áp dụng AI trong báo chí cần được xem xét trong bối cảnh rộng lớn hơn của những thay đổi trong môi trường thông tin. Điều quan trọng là phải nhìn nhận việc áp dụng AI trong khuôn khổ rộng lớn hơn, ngay cả khi chúng ta đi sâu vào các chi tiết”, Charlie Beckett – Giám đốc dự án Journalism AI tại Trường Kinh tế London (LSE). phản biện và định hướng dư luận. Tác động tổng hợp của mạng xã hội, nền tảng truyền thông số và trí tuệ nhân tạo đang buộc báo chí phải định nghĩa lại chính mình. Ngành báo chí hiện đại không thể vận hành theo mô hình tuyến tính truyền thống, mà phải chuyển sang mô hình đa chiều, nơi mà người làm báo vừa là người kể chuyện, người kết nối, người xác minh, đồng thời là người làm chủ công nghệ. Sự thay đổi này là không thể đảo ngược. Tuy nhiên, trong dòng chảy công nghệ ấy, vai trò của người làm báo chân chính vẫn là không thể thay thế: bảo vệ sự thật, đấu tranh chống tin giả và cung cấp tri thức có giá trị cho xã hội. Nguy cơ vi phạm đạo đức báo chí khi AI bùng nổ Có thể nói, trí tuệ nhân tạo AI là công cụ không thể thiếu của ngành công nghiệp nội dung số, đồng thời đặt ra những thách thức lớn trong quản trị nội dung đối với nhiều tòa soạn trước nguy cơ gia tăng tin giả với tốc độ sản xuất cao của báo chí tự động, làm phát sinh những vướng mắc về pháp lý và đạo đức báo chí. Ví dụ như trong hoạt động báo chí, một sản phẩm của trí tuệ nhân tạo là Chat GPT đã hỗ trợ rất nhiều hoạt động nghiệp vụ báo chí, hỗ trợ nhà báo tiết kiệm thời gian và công sức lao động nghề nghiệp trong quá trình viết quyền tác giả do Chat GPT là dữ liệu mở, ai cũng có thể khai thác, sử dụng nhưng lại không được “kiểm định” do đó nguy cơ dùng dữ liệu và tin giả trong tác phẩm báo chí là rất cao nếu như quản trị nội dung trong tòa soạn không theo kịp được sự phát triển của công nghệ số. Ngoài ra, những sản phẩm giả mạo do AI thực hiện với sự can thiệp nội dung của con người có thể trở thành vũ khí mới trên mặt trận thông tin, gây ra các hệ lụy khó lường và nguy hại cả về kinh tế và quân sự, trong nước và quốc tế. Điển hình là trong những năm gần đây xuất hiện nhiều bức ảnh, videoclip, giọng nói giả mạo lan truyền trên Internet, mạng xã hội gây ra nhiều hậu quả cho người dân và doanh nghiệp. Làm mới mình hay sẽ bị bỏ lại? Trước sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, mạng xã hội và trí tuệ nhân tạo, người làm báo không còn có thể tiếp tục công việc như họ từng làm cách đây 10 hay thậm chí 5 năm. Cùng với sự đổi thay của môi trường truyền thông, yêu cầu đặt ra cho nhà Kỷ niệm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam cũng là lúc nhiều người nhắc đến câu nói nổi tiếng của nguyên Trưởng Ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương Nguyễn Hữu Thọ (bút danh Hữu Thọ) khi nói về nghề báo cao quý, vinh quang và nhọc nhằn: “Làm cái nghề này phải mắt sáng, lòng trong, bút sắc thì mới nên nghề”. Phải “Mắt sáng” để nhà báo có thể phán đoán, sớm quyết đoán và có tinh thần “dấn thân”, “lăn lộn với cuộc sống”, quyết tâm vượt qua khó khăn, thử thách đi đến tìm hiểu tận cùng của vấn đề. “Mắt sáng” cũng đặt ra yêu cầu với nhà báo phải thể hiện cái nhìn toàn diện, đúng sự việc, không phiến diện, áp đặt vấn đề theo ý kiến cá nhân, hoàn thành sứ mệnh của báo chí là dẫn dắt dư luận xã hội. Phải “Lòng trong” để giúp nhà báo sáng tạo đúng tôn chỉ, mục đích, vì lợi ích của quốc gia, dân tộc chứ không tư lợi riêng; để vượt qua tất cả cám dỗ khi dấn thân vào môi trường làm báo sôi động và khắc nghiệt; để nhắc nhở nhà báo phải luôn ghi nhớ “10 điều về đạo đức người làm báo” được Hội nghị Ban chấp hành lần thứ 5 (khoá X) Hội Nhà báo Việt Nam thông qua ngày 15/12/2015. Phải “Bút sắc” để nhà báo có tác phẩm báo chí hay, thu hút được sự quan tâm của công chúng với phương châm “lấy cái đẹp dẹp cái xấu”. Mắt có sáng và lòng có trong thì mới đạt được “Bút sắc”. “Bút sắc” chính là sức mạnh của nội dung bài viết tác động đến công chúng, làm thay đổi cuộc sống, xã hội theo hướng tích cực nhất là trước tác động của Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ Tư hiện nay. Mắt sáng, lòng trong, bút sắc bài, biên tập, quản trị nội dung để gia tăng tốc độ sản xuất tin, bài của phóng viên và các tòa soạn báo. Tuy nhiên, lạm dụng Chat GPT cũng gắn với nguy cơ vi phạm đạo đức báo chí. Đó là, nguy cơ vi phạm bản
Số 24 (4390) Thứ Năm (12/6/2025) 16 100 NĂM BÁO CHÍ CÁCH MẠNG VIỆT NAM báo hiện đại là phải chủ động thay đổi, làm mới mình nếu không muốn bị tụt lại phía sau. Với sự trỗi dậy cực kỳ mạnh mẽ, các nền tảng số như Facebook, YouTube, TikTok hay Instagram… đã trở thành kênh phân phối nội dung quan trọng, thu hút một lượng lớn người đọc – đặc biệt là giới trẻ. Tin tức không còn chỉ được đọc qua chữ, mà được xem, nghe, tương tác dưới nhiều định dạng phong phú: video, đồ họa động, âm thanh, livestream… Điều này đặt ra đòi hỏi rõ ràng: người làm báo phải biết cách kể chuyện bằng nhiều ngôn ngữ truyền thông khác nhau, từ hình ảnh đến âm thanh, từ clip ngắn đến podcast, từ phóng sự truyền thống đến nội dung tương tác phù hợp với điện thoại di động. Nhà báo Nguyễn Minh Đức - Tổng Biên tập Báo Kinh tế & Đô thị cho rằng nhà báo trong kỷ nguyên số phải đối mặt với ba vấn đề: nội dung, công nghệ và kinh tế báo chí: “Một phóng viên trong kỷ nguyên số phải biết quay phim, chụp ảnh, biết làm podcast, với sự hỗ trợ của kỹ thuật có thể dựng và lên hình. Áp lực của nhà báo trong thời đại số là phải làm chủ được báo chí đa phương tiện”. Sự phát triển của trí tuệ nhân tạo là một yếu tố quan trọng khác thúc đẩy sự đổi mới của người làm báo. Các phần mềm hỗ trợ viết tin tức, tạo hình ảnh, tổng hợp dữ liệu và dịch thuật bằng AI đang thay đổi hoàn toàn quy trình sản xuất tin. Trí tuệ nhân tạo không những làm tăng tốc độ xử lý thông tin, mà còn có khả năng cá nhân hóa nội dung cho từng nhóm đối tượng bạn đọc. “Nhanh nhưng phải đảm bảo tính chính xác, tính khoa học, tính nhân văn, có trách nhiệm cao với xã hội, thể hiện được bản lĩnh chính trị, năng lực chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp vẫn là yêu cầu cốt lõi đối với phóng viên, nhà báo trong bất kỳ thời đại nào”, GS.TS Nguyễn Thế Kỷ - nguyên Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam khẳng định. hiểu rõ cơ chế vận hành của thuật toán phân phối nội dung, hành vi tiêu dùng thông tin của công chúng, cách đo lường tương tác và hiệu quả truyền thông. Mỗi nhà báo không chỉ là phóng viên, biên tập viên, mà còn có thể là người sản xuất đa phương tiện, người điều phối dự án số hoặc người quản lý kênh truyền thông cá nhân. Thạc sĩ Đinh Ngọc Sơn - nguyên Phó Trưởng khoa Phát thanh - Truyền hình, Học viện Báo chí và Tuyên truyền - nhấn mạnh: “Mỗi nghề đều đòi hỏi người làm nghề phải yêu và đam mê. Đối với nghề báo, nếu không yêu, không tâm huyết thì sẽ không có sự sáng tạo, không có tác phẩm hay. Ngoài ra, người làm báo phải không ngừng học hỏi, tiếp thu kiến thức mới, bắt nhịp hơi thở thời đại để mang đến những tác phẩm báo chí chất lượng, có ích cho độc giả”. Song hành với những thay đổi về kỹ năng và tư duy, đạo đức nghề nghiệp vẫn là cốt lõi không thể thay thế của người làm báo. Trong một thế giới đầy rẫy thông tin giả mạo, những nội dung giật gân được sản xuất vô trách nhiệm và lan truyền chóng mặt, nhà báo càng cần giữ vững bản lĩnh nghề nghiệp. Việc sử dụng công nghệ, mạng xã hội hay AI không thể làm mờ đi giá trị cốt lõi của báo chí là trung thực, kiểm chứng và vì lợi ích công chúng. Sự thay đổi chỉ có ý nghĩa khi nó giúp báo chí làm tốt hơn vai trò dẫn dắt, phản biện và bảo vệ sự thật. GS.TS Nguyễn Thế Kỷ - nguyên Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam - nhấn mạnh rằng sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, mạng xã hội và các nền tảng số đang tác động sâu rộng đến báo chí và công chúng. Đây vừa là thách thức, vừa là cơ hội không nhỏ đối với báo chí và xã hội. Có thể khẳng định, không thay đổi sẽ dẫn đến nguy cơ bị đào thải, nhưng thay đổi một cách vội vàng, chạy theo thị hiếu hay đánh mất nguyên tắc nghề nghiệp cũng dẫn đến sự lạc hướng. Chính vì vậy, quá trình làm mới mình của người làm báo trong kỷ nguyên số cần được thực hiện một cách tỉnh táo, chủ động và có định hướng rõ ràng. Chỉ khi thích ứng mà không đánh mất bản sắc, người làm báo mới có thể tiếp tục thực hiện sứ mệnh cao cả của mình giữa dòng chảy dữ dội của thời đại số. Để hạn chế nguy cơ vi phạm đạo đức báo chí trong bối cảnh bùng nổ báo chí số và ứng dụng AI, các cơ quan báo chí, một mặt, cần cụ thể hoá và chủ động xây dựng chiến lược chuyển đổi số báo chí theo Quyết định số 348/QĐ-TTg ngày 06/4/2023 của Thủ tướng Chính phủ Phê duyệt Chiến lược chuyển đổi số báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; khai thác những tiện ích từ mạng xã hội và đẩy mạnh ứng dụng AI trong sản xuất nội dung, phân phối, phát hành; ứng dụng AI cho khối tương tác, quản lý tòa soạn. Đồng thời, các tòa soạn cần tập trung các ứng dụng AI trong sáng tạo nội dung và tổ chức sản xuất, nghiên cứu và phân khúc công chúng trên phiên bản báo điện tử, cũng như trong quản trị nội bộ; phát triển dịch vụ giá trị gia tăng để phát triển kinh tế báo chí số, xây dựng chương trình tương tác và ứng dụng tin tức có tính năng vượt trội, giải quyết các vấn đề bản quyền và thực thi các mô hình báo chí số; phát triển hệ sinh thái số cho cơ quan báo chí. Trong bối cảnh ấy, người làm báo không nên chỉ dựa vào khả năng viết theo lối cũ mà cần học cách vận hành, phối hợp với các công cụ AI để tăng hiệu quả trong sản xuất tin bài, đồng thời giữ vững vai trò kiểm chứng, đánh giá và xử lý thông tin một cách có trách nhiệm. Nhà báo Lê Quốc Minh – Tổng Biên tập Báo Nhân Dân nhận định, việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong báo chí là xu hướng tất yếu. Tuy nhiên, ông lưu ý: “Đối với các nhà báo, vấn đề không phải là liệu có sử dụng trí tuệ nhân tạo hay không mà là khi nào AI sẽ trở thành một phần gắn liền với hoạt động của tòa soạn”. Trong kỷ nguyên số, thay đổi không đơn thuần là việc học thêm kỹ năng công nghệ. Đó còn là một hành trình đổi mới tư duy nghề nghiệp. Người làm báo trong thời đại số phải tiếp cận vấn đề một cách linh hoạt hơn, nhạy bén hơn và liên ngành hơn. Viết một bài báo hôm nay không chỉ là viết cho độc giả, mà còn phải
RkJQdWJsaXNoZXIy MTYzNTY5OA==