Khoa học và Đời sống số 23-2025

Số 23 (4389) Thứ Năm (5/6/2025) TIÊU DÙNG 12 Với chỉ vài thao tác chạm màn hình, người lao động có thể tiếp cận hàng trăm tin tuyển dụng mỗi ngày. Tuy nhiên, đằng sau sự tiện lợi ấy là không ít cạm bẫy khiến nhiều người “dở khóc dở cười” vì sập bẫy lừa đảo. Việc làm ảo – tiền mất thật Theo ghi nhận, hàng loạt hội nhóm tìm việc trên Facebook, Zalo có tới hàng trăm nghìn thành viên. Các bài đăng tuyển dụng tràn ngập, với mô tả hấp dẫn như “việc nhẹ lương cao”, “không cần kinh nghiệm”, “được đào tạo miễn phí”, “làm tại nhà”… thu hút lượng lớn người tìm việc, đặc biệt là lao động phổ thông, sinh viên mới ra trường. Trong vai một sinh viên mới ra trường, phóng viên tham gia một hội nhóm “Tuyển dụng online toàn quốc” trên Facebook với hơn 300.000 thành viên. Chỉ vài phút sau khi đăng bài “Cần tìm việc làm online tại nhà, không yêu cầu kinh nghiệm”, đã có gần 20 tài khoản gửi tin nhắn riêng, mời chào các công việc như nhập liệu, đánh mã đơn hàng, cộng tác viên bán hàng online… Mỗi lời mời đều kèm theo những cam kết hấp dẫn: thu nhập từ 500.000 đồng đến 1 triệu đồng mỗi ngày, làm việc linh hoạt, không cần ký hợp đồng, chỉ cần… nạp tiền để kích hoạt tài khoản hoặc nhận “đơn thử” đầu tiên. Một “nhà tuyển dụng” tự xưng là nhân viên của một công ty thương mại điện tử lớn, yêu cầu phóng viên chuyển 200.000 đồng vào tài khoản cá nhân để xác thực người thật – việc thật, cam kết hoàn lại sau 2 giờ làm việc. Khi đề nghị được gọi video hoặc xác minh thông tin công ty, người này lập tức tỏ thái độ khó chịu rồi… chặn liên lạc. Ở một tình huống khác, khi hỏi kỹ về hợp đồng lao động và địa chỉ công ty, một “trưởng nhóm tuyển dụng” liền đổi giọng: “Em không tin thì thôi, mất cơ hội rồi đừng trách!” – rồi gửi đường link đến một ứng dụng lạ yêu cầu cung cấp CCCD và tài khoản ngân hàng. Những tương tác ấy cho thấy: chỉ cần nhẹ dạ một chút, người lao động có thể rơi vào bẫy bất cứ lúc nào. Anh Trần Văn Hậu (25 tuổi, Bình Dương) kể lại: “Tôi thấy một bài đăng tuyển nhân viên nhập liệu làm tại nhà với thu nhập 500.000 đồng đến 1 triệu đồng mỗi ngày. Họ yêu cầu tải app, chuyển tiền để kích hoạt tài khoản. Lúc đầu, tôi chuyển thử 200.000 đồng, thấy “hoàn tiền” nên tin tưởng và tiếp tục nạp gần 10 triệu. Sau đó, app bị sập, người tuyển cũng biến mất”. Tương tự, chị Lê Thị Ngân (ở quận Bình Thạnh, TP HCM) bị lừa khi xin làm Giá cao ngất ngưỡng tới 150.000 đồng/kg, nhưng măng cụt Việt vẫn “cháy hàng”, cho thấy sức hút lớn với người tiêu dùng trong nước. Măng cụt Lái Thiêu đang được tiêu thụ mạnh tại các chợ đầu mối và cửa hàng trái cây, với giá loại 1 dao động từ 120.000 đến 150.000 đồng/kg – cao hơn khoảng 50% so với măng cụt Thái cùng loại. Loại 2 và 3 hiện cũng có giá 60.000 – 80.000 đồng/kg. Theo các tiểu thương, loại trái chín đều, cuống tươi, không trầy xước hiện rất khan hiếm, không đủ hàng để bán. Chị Ngọc Linh, đầu mối trái cây nội địa tại quận Bình Thạnh cho biết, “Tháng 6 trở đi mới vào vụ chính nhưng từ cuối tháng 5 đã có nhiều khách đặt trước. Nhiều người sẵn sàng trả giá cao để mua măng cụt Việt”. THIÊN BẢO Măng cụt Lái Thiêu hút khách, giá cao gấp rưỡi hàng Thái THIÊN BẢO Măng cụt Lái Thiêu Một trong những dấu hiệu đáng ngờ nhất là tin tuyển dụng không yêu cầu kinh nghiệm, bằng cấp nhưng lại hứa hẹn mức thu nhập cao bất thường. Đáng lo ngại hơn, nhiều “nhà tuyển dụng” còn yêu cầu người tìm việc nộp các khoản phí như: phí giữ chỗ, phí hồ sơ, phí đồng phục, hoặc tiền cọc cam kết – với lời hứa hoàn trả sau khi nhận việc. Thời gian qua, công an các địa phương liên tục ra cảnh báo về các hình thức tuyển dụng lừa đảo tinh vi. Nhiều vụ việc dù được điều tra, xử lý nhưng tốc độ “biến hình” của các đối tượng lừa đảo trên môi trường mạng vẫn rất khó kiểm soát. “Các đối tượng thường đánh vào tâm lý cần việc gấp, cả tin hoặc thiếu hiểu biết pháp lý của người lao động. Một số thậm chí còn dụ nạn nhân ký hợp đồng không rõ ràng, sau đó lợi dụng để chiếm đoạt tài sản”, luật sư Nguyễn Văn Lập (Đoàn luật sư TP HCM) cho biết. Ngoài ra, luật sư Lập cũng nhấn mạnh rằng: “Nếu phát hiện dấu hiệu lừa đảo, người dân nên nhanh chóng báo công an địa phương hoặc qua cổng thông tin tiếp nhận của Bộ Công an để kịp thời ngăn chặn và xử lý”. Để giảm thiểu rủi ro, người lao động nên ưu tiên tìm kiếm công việc qua các kênh đáng tin cậy như: Trung tâm dịch vụ việc làm tại các địa phương – nơi thường xuyên tổ chức sàn giao dịch việc làm trực tiếp và trực tuyến; Website chính thức của doanh nghiệp – nơi có thông tin tuyển dụng minh bạch, rõ ràng; Các nền tảng tuyển dụng đã được xác minh, như VietnamWorks, TopCV, CareerBuilder, hay ViecLam24h… Việc tìm việc qua các hội nhóm Facebook, Zalo… cần thận trọng, bởi các nền tảng này khó kiểm soát được nội dung và không có cơ chế xác thực doanh nghiệp đăng tin. cộng tác viên bán hàng online. “Ban đầu họ gửi hàng mẫu, cho cảm giác uy tín. Nhưng sau đó, họ nói tôi cần đóng phí nhập kho để nhận đơn lớn hơn. Tôi vay mượn chuyển 5 triệu, nhưng hàng không thấy, tài khoản bị chặn”. Không ít sinh viên mới ra trường cũng là “mồi ngon” của các tin tuyển dụng ảo. Nguyễn Thị T. (sinh viên năm cuối tại TP HCM) cho biết, “mình ứng tuyển vị trí lễ tân khách sạn, họ gửi form đăng ký, phỏng vấn online qua Zoom. Sau đó yêu cầu chuyển 1,2 triệu để giữ chỗ phỏng vấn vòng 2, nói sẽ hoàn lại sau. Chuyển xong thì mất liên lạc”. Trước đó cũng từng có hàng chục sinh viên tại TP HCM bị lừa khi đăng ký làm gia sư qua một trang mạng xã hội có hơn 49.000 thành viên. Các sinh viên được yêu cầu đóng một khoản tiền để tham gia “đào tạo” và đăng ký hồ sơ, nhưng sau đó không nhận được công việc như cam kết... Cần tỉnh táo và kiểm chứng thông tin Trong bối cảnh công nghệ số phát triển mạnh, việc tìm kiếm cơ hội nghề nghiệp qua mạng xã hội và các nền tảng trực tuyến ngày càng phổ biến. Tuy nhiên, cùng với sự tiện lợi, người lao động – đặc biệt là giới trẻ – cũng đối mặt với không ít rủi ro đến từ các chiêu trò lừa đảo tuyển dụng ngày càng tinh vi. Các chuyên gia khuyến cáo: cảnh giác là bước đầu tiên, kiểm chứng thông tin là bước sống còn nếu không muốn rơi vào bẫy “việc nhẹ lương cao’. Người lao động cần tỉnh táo và kiểm chứng thông tin tuyển dụng. ẢNH MINH HỌA Người lao động cần tỉnh táo và kiểm chứng thông tin tuyển dụng. Ảnh minh họa TÌM VIỆC ONLINE: Chớ để “tiện” thành “tiền mất tật mang”

RkJQdWJsaXNoZXIy MTYzNTY5OA==