Chúng tôi trở về nhà ông Hàn Đức Long (tại thôn Yên Lý, xã Phúc Sơn, huyện Tân Yên, Bắc Giang) vào một ngày gần Tết Nguyên Đán. Bước ra từ căn nhà cũ kỹ, ông Long đón chúng tôi với một khuôn mặt hồng hào, niềm nở. Hiện giờ, sức khỏe của ông Long đã khá hơn rất nhiều, huyết áp không còn tăng cao như thời điểm mới tại ngoại.
 |
| Ông Hàn Đức Long nhớ lại kỷ niệm đáng nhớ khi phải đón Tết trong tù. Ảnh: ĐSPL. |
Ông Long chia sẻ, suốt 11 năm qua ông phải đón Tết trong tù có đến 7 lần bị cùm chân ăn tết. Mặc dù là “tử tù” nhưng ông Long vẫn được hưởng chế độ đãi ngộ, đồ ăn theo phong tục ngày Tết. Nhưng suốt quãng thời gian dài đằng đẵng ở tù, 4 lần bị tuyên án tử hình thì đối với ông cái Tết đã gần như không còn ý nghĩa.
“Tết trong tù thì nhà nước cũng đãi ngộ rất tốt, các tù nhân đều có chế độ, cũng có bánh chưng, có thịt, có giò… nhưng tâm trạng của tôi suốt 11 năm 2 tháng 6 ngày ngồi tù là oan ức. Mỗi khi tết đến, là tôi ăn một miếng cũng không ngon, tôi nghĩ đến vợ con tôi ở nhà bị đe dọa, mà cho đến cả hôm nay bản thân tôi và gia đình vẫn bị đe dọa. Đêm hôm còn có người dậm dịch ở đằng sau nhà” – ông Long ngậm ngùi nói.
Tâm sự với chúng tôi, ông Hàn Đức Long kể về một kỷ niệm đáng nhớ tết trong tù. Năm đó, ông với một người Mông (chưa sõi tiếng phổ thông), cùng đón Tết trong tù.
Chỉ bằng hành động, ông Long cắt bánh chưng và giò ra làm 4 rồi nói và ra hiệu: “Hôm nay là tết, mỗi thằng phải ăn một nửa”. Dường như sự đồng cảm đã trỗi dậy giữa 2 con người, mỗi người cầm 1 miếng để ăn, vừa ăn cả 2 vừa khóc. Sau đó, cả hai ôm lấy nhau, động viên nhau trong phòng giam lạnh ngắt ngày tết.
Bà Nguyễn Thị Mai (vợ ông Long) tâm sự với PV, có lẽ đây là cái Tết hạnh phúc nhất của bà trong cuộc đời này. Từ ngày chồng bà bị bắt 11 năm trước thì gia đình không có Tết. Cả năm bà phải đi làm thuê kiếm tiền để có chi phí đi lên Hà Nội kêu oan cho chồng. Ngày ông Long đi, các con còn nhỏ, nhìn gia đình mọi người đông vui, cả nhà lại càng thêm tủi. Năm nay. Năm nay ông Long về, gia đình sẽ đón một cái tết thật đầm ấm, đông đủ con cái họ hàng.
 |
| Bà Mai trong niềm vui hân hoan đón Tết. Ảnh: ĐSPL. |
Bà Mai tâm sự: “Tết năm nay sẽ chỉ mong đầm ấm thôi chứ không phải tết to, gia đình vay mượn đi kêu oan đã cạn kiệt tiền của, giờ số nợ cũng lên đến cả tỷ đồng. Có gì thì ăn nấy, nhà cũng nuôi được đàn gà với con lợn, các con các cháu về thì thịt ra mà ăn thôi.”
Tại gia đình ông Long, chúng tôi cũng may mắn gặp ông Đỗ Danh Soạn (người thôn Yên Lý, ông của cháu Yến, nạn nhân trong vụ án). Chia sẻ với PV, ông Soạn kể lại hôm xảy ra vụ việc, tôi là nhân chứng gặp anh Long tại khung giờ xảy ra vụ án khi trên đường ra chỗ xát gạo. “Dù tôi là ông của cháu Yến, là người nhà của bị hại nhưng tôi biết anh Long không phải là thủ phạm nên trong tất cả các phiên tòa tôi đều đứng ra làm nhân chứng về việc anh Long có bằng chứng ngoại phạm.” – ông Soạn nói.
Ông Soạn chia sẻ, sự việc cũng đã qua rồi, anh Long cũng đã được trả tự do, chỉ còn chờ cơ quan chức năng xin lỗi công khai. Tết nhất đến, ông cũng sang chia sẻ với gia đình và mong ông Long khỏe mạnh, có cái tết bên gia đình sau nhiều năm ngồi tù oan.
Câu chuyện buồn diễn ra vào ngày 16/5/2005, cả thôn Yên Lý chấn động về việc cháu Yến con vợ chồng anh Sơn, chị Liễu (cùng thôn) bị mất tích, sau đó thì phát hiện thi thể cháu ở ngoài đồng với nhiều dấu hiệu bị hiếp dâm. Sau 4 tháng điều tra, cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bắc Giang không tìm ra được thủ phạm, vụ án được tạm đình chỉ. Đúng lúc này, cơ quan cảnh sát điều tra nhận được đơn tố cáo của bà Ngô Thị Khuyến (75 tuổi, hàng xóm Hàn Đức Long) tố cáo Long từng hiếp dâm hai mẹ con mình, đồng thời tố giác người đàn ông này chính là hung thủ hiếp – giết cháu Yến. Ngay sau đó, cơ quan cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Bắc Giang bắt giam ông Long để điều tra. Và bắt đầu từ đó, hơn 11 năm cuộc đời ông phải nằm trong lao tù.
Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh Bắc Giang xét xử sơ thẩm tuyên ông án tử hình. TAND Tối cao xử phúc thẩm tuyên y án. Tại các phiên xét xử, ông Long đều một mực kêu oan. Hội đồng Thẩm phán TAND xử Giám đốc thẩm đã quyết định hủy 2 bản án sơ thẩm, phúc thẩm để điều tra lại từ đầu. Đến năm 2011, TAND tỉnh Bắc Giang xử sơ thẩm lần hai và TAND Tối cao xử phúc thẩm lần hai vẫn giữ nguyên phán quyết tử hình. Cho đến ngày 20/12/2016, VKSND tỉnh Bắc Giang mới ra quyết định đình chỉ vụ án, đình chỉ bị can, trả tự do cho ông Hàn Đức Long.
 |
| Ông Soạn (bìa phải) đến thăm ông Long trước thềm Tết Nguyên Đán. Ảnh: ĐSPL. |
Sau quãng thời gian, 11 năm 2 tháng 6 ngày ngồi tù đối với ông Long đến giờ đây vẫn còn ám ảnh. Năm nay được đón Tết cùng vợ con, ông Long sẽ cùng toàn thể gia đình chụp 1 tấm ảnh kỷ niệm để thay thế bức ảnh ghép năm nào.
Nói về ước nguyện năm mới, ông Hàn Đức Long vẫn đau đáu mong muốn duy nhất là cơ quan chức năng, chính quyền sớm tổ chức buổi xin lỗi công khai đối và sớm thực hiện công tác đền bù oan sai cho gia đình.
“Sau lần thứ 4 bị tuyên án, nhưng tôi vẫn có niềm tin tôi sẽ được trả tự do, tôi không có tội không bao giờ tôi chết, vì niềm tin của tôi là niềm tin vào pháp luật và sự công bằng, pháp luật không bao giờ giết người vô tội. Tôi bị oan vì những người thi hành công vụ cố tình làm sai, cố tình bỏ lọt tội phạm. Ước nguyện trong năm mới tôi chỉ mong cơ quan chức năng sớm tổ chức xin lỗi để gia đình tôi được ngẩng mặt với mọi người trong làng, để không còn điều tiếng dị nghị, nghi ngờ nữa.”