Vẫn nằm trên giấy
GS.TSKH Đặng Trung Thuận cho biết, chuyến đi gần đây nhất của ông đến Tân Rai là tháng 9/2012. Nhìn bề ngoài Tân Rai khá khang trang và chắc chắn. Ngày xưa dư luận tỏ ra lo ngại về vấn đề bùn đỏ. Tuy nhiên, lên đến Tân Rai, nhìn bằng mắt thường thì thấy có chút yên tâm hơn. Tại thời điểm đó, Tân Rai đã làm xong 2 ô trong tổng số 8 ô chứa bùn đỏ, trong đó có 1 ô dự phòng cho sự cố. Cảm quan thì thấy 2 ô chứa bùn đỏ này cũng chắn chắn hơn thế Tân Rai nằm ở khu vực có đồi núi thấp nên không chịu ảnh hưởng của các luồng lũ lớn bất thường, vì thế vấn đề bùn đỏ không phải đáng lo ngại nhất vào lúc này.
Vấn đề của Tân Rai hiện nay là dự án bị chậm tiến độ dù hiện nay đã chạy thử nghiệm và có những sản phẩm đầu tiên hay việc tìm kiếm đối tác lớn mua sản phẩm...
Đặc biệt, một vấn đề mà Tân Rai và cả Nhân Cơ đang phải đối mặt đấy là vấn đề giao thông vận tải. Nếu sản xuất alumina trên Tây Nguyên chúng ta chỉ có 2 phương án vận chuyển để lựa chọn đó là đường bộ và đường sắt. Tuy nhiên, sau 4 năm, phương án xây dựng tuyến đường sắt vốn được cho là khó thiết kế bởi địa hình phức tạp và chi phí cao cho đến thời điểm này vẫn chỉ nằm trên giấy. Như vậy phương án vận tải lúc này là đường bộ.
Hiện nay, có 3 tuyến đường là tuyến đường 28 từ Di Linh xuống Phan Thiết, tuyến đường 55 từ Bảo Lộc xuống Phan Thiết và tuyến đường 20 từ Đà Lạt xuống Bảo Lộc rồi xuống cảng Thị Vải là dự án có thể sử dụng để vận chuyển. Tuy nhiên, phải nói ngay rằng cả 3 tuyến đường này là đường có sẵn, cũ. Ngoài ra, đây là những tuyến đường miền núi và phải vượt qua sườn đông của dãy Trường Sơn nên đường rất rất khúc khủyu và hẹp.
Theo tính toán của các chuyên gia giao thông, các tuyến đường này chỉ chịu tải được xe 20 tấn. Tuy nhiên, nếu vận chuyển alumina từ Tân Rai xuống cảng biển mà sử dụng xe trọng tải nhẹ thì chi phí sẽ độn lên khiến giá thành sản phẩm bị tăng lên. Tuy nhiên, nếu sử dụng xe trọng tải lớn như xe 30 tấn, 40 tấn thì lại vượt mức chịu tải của đường.
Không còn cách nào khác là phải tu sửa lại đường. Thế nhưng, việc làm lại đường là rất tốn kém. Tính đến thời điểm này, dù Tân Rai đã đi vào luyện alumina nhưng việc sửa chữa cũng chưa thấy gì...
 |
| Hồ chứa bùn thải quặng đuôi. |
Hạn đến cuối năm
GS.TSKH Đặng Trung Thuận cho biết, hiện nay có hai luồng ý kiến trái ngược nhau. Một số chuyên gia cho rằng dự án bô-xít Tây Nguyên lỗ còn chủ đầu tư lại cho rằng không lỗ. Thực tế cả 2 quan điểm này đều thiếu cơ sở khoa học vì dự án Nhân Cơ mới chỉ xây dựng được 1 nửa, còn nhà máy Tân Rai cũng mới đang trong quá trình chạy thử. Gần như chúng ta chưa có số liệu cụ thể trong tay thì rất khó có thể tính ra được nó lỗ hay lãi. Ít nhất cũng phải đợi đến khi Tân Rai vận hành đủ công suất, lúc ấy với tất cả những con số đã rõ ràng như mức đầu tư, chi phí vận chuyển, giá thành bán... chúng ta mới tính được lỗ hay lãi.
Vì, với Tân Rai, tốt nhất hãy cho chủ đầu tư thêm một khoảng thời gian nữa để Tân Rai đi vào hoạt động chính thức. Thời hạn là từ nay đến cuối năm. Đây là khoảng thời gian thích hợp để Tân Rai hoàn thiện. Lâu hơn nữa thì không tốt. Tất nhiên, lúc đó yêu cầu chủ đầu tư phải công khai và minh bạch tất cả các số liệu, hoặc có thể thuê kiểm toán độc lập để tính toán lại toàn bộ dự án. Đầu tiên, để tránh phức tạp chúng ta cứ tính trên khía cạnh kinh tế, sau đó sẽ tính tiếp đến những chi phí môi trường, tác động xã hội... Chắc chắn lúc đó chúng ta sẽ biết dự án hiệu quả hay không. Từ đó chúng ta sẽ quyết định dừng hay tiếp tục.
| Đối với Nhân Cơ hiện nay cũng đang rơi vào tình trạng chậm tiến độ, lẽ ra thời điểm này Nhân Cơ đã phải hoàn thiện thì nay mới chỉ thi công được 50%. Tốt nhất là với Nhân Cơ nên dừng lại đến cuối năm chờ những tính toán từ Tân Rai rồi sẽ tính toán tiếp. Như vậy cũng không muộn. |
BÀI LIÊN QUAN
ĐANG ĐỌC NHIỀU