Thông thạo thập bát ban võ nghệ
Vào thời Trần ở trang Trại Bái, huyện An Định, phủ Thiệu Thiên, Thanh
Hoá có ông Đinh Thiện. Do cuộc sống gặp nhiều khó khăn, ông đã rời bỏ
quê hương đến định cư ở ấp Mỹ Long, xã Cối Xuyên, huyện Trường Tôn, trấn
Hải Dương (nay là xã Nghĩa Hưng, huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương) làm ăn
sinh sống. Tại đây, Đinh Thiện đổi ra họ Nguyễn và kết duyên cùng với bà
Hoàng Thị Nguyên. Ông bà sinh được một người con đặt tên là Nguyễn Chế
Nghĩa vào năm Thiệu Long thứ 7 (1265).
Nguyễn Chế Nghĩa là người thiên tư anh tuấn, có chí lớn từ thuở nhỏ, vừa
giỏi văn vừa giỏi võ. Ngay từ buổi niên thiếu Nguyễn Chế Nghĩa đã có
đầy nghĩa khí: "Đã là một đấng trượng phu/Phải đem chí lớn, đền bù non
sông/Lưu đời hai chữ nghĩa - trung/Để cho tên tuổi gắn cùng nước non".
Ông thông thạo thập bát ban võ nghệ, sử dụng được nhiều binh khí, có biệt tài đánh côn, dân gian gọi là đánh thó.
Năm Thiệu Bảo thứ 6 (1284), lúc ông vừa tròn 20 tuổi, vua Nguyên Mông
sai thái tử Thoát Hoan đem quân xâm lược nước Đại Việt lần thứ hai.
Nguyễn Chế Nghĩa xin đầu quân đánh giặc. Ông đã vượt qua tất cả các môn
tỷ thí võ nghệ cũng như phép dùng binh. Quốc công tiết chế Hưng Đạo
Vương khen: "Người chẳng kém gì Phạm Ngũ Lão, ta lại thêm một tướng
tài", liền cho ông làm tướng tiên phong.
|
Đền thờ danh tướng Nguyễn Chế Nghĩa. |
Quân Nguyên – Mông khiếp sợ gọi ông là thần tướng
Khi đội quân Nguyên - Mông vượt qua biên giới, Quốc công tiết chế phong
Nguyễn Chế Nghĩa làm đại tướng, giao cờ lệnh cùng đại tướng Phạm Ngũ Lão
đem 3.000 quân chặn giặc từ ải Nội Bàng, ải Nữ Nhi (Bắc Giang) đến Kỳ
Cấp (Lạng Sơn). Ông đã nghênh chiến với Trương Bằng Phi, Áo Xích Lỗ là
hai tướng vào loại kiệt xuất của Nguyên - Mông. Nguyễn Chế Nghĩa một
mình một ngựa một thương lao thẳng vào quân giặc mà chém giết. Ông gây
nỗi kinh hoàng và đem cái chết đến cho bọn xâm lược. Chúng khiếp sợ gọi
ông là thần tướng. Sau đó Nguyễn Chế Nghĩa được lệnh rút về Lộ Hương
tham gia những trận đánh không cho giặc tiến nhanh về kinh thành Thăng
Long.
Khi vua Trần cho triều đình và nhân dân rút khỏi kinh thành thực hiện kế
hoạch "vườn không nhà trống", Nguyễn Chế Nghĩa được Quốc công tiết chế
giao nhiệm vụ ở lại tổ chức dân binh hoạt động ở vùng sau lưng địch. Ban
ngày ông lãnh đạo nhân dân chống địch giết hại nhân dân, cướp bóc của
dân. Ban đêm ông đem quân tập kích vào trại giặc. Ông thiết lập mặt trận
bí mật từ làng Kiêu Kỵ huyện Gia Lâm đến Cư Xá, Hải Dương để chặn giặc
không cho chúng đánh sang Lộ Hồng. Ông chỉ huy trận phục kích giặc ở
cánh đồng lấy cạnh rừng đay thôn Kiêu Kỵ, giết 300 tên giặc, không một
tên nào sống sót chạy về kinh thành Thăng Long.
Khi quân ta chuẩn bị tổng phản công, Nguyễn Chế Nghĩa được lệnh của Quốc
công tiết chế phối hợp với quân của Trung Thành vương tiêu diệt đồn
Giang Khẩu ở ngoại thành Thăng Long. Nguyễn Chế Nghĩa cùng tướng Trần
Nhật Duật chỉ huy đội quân thủy, quân bộ phục kích giặc trên sông Thiên
Đức (sông Đuống) truy diệt quân địch, giết hàng nghìn tên.
Kết thúc cuộc kháng chiến chống quân Nguyên - Mông lần thứ hai, Nguyễn
Chế Nghĩa được vua Trần phong chức U khổng Bắc tướng quân.
Trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên - Mông lần thứ ba
(1287 - 1288), Quốc công Tiết chế phong Nguyễn Chế Nghĩa làm chánh tướng
tiên phong, cùng hai ông Hùng Thăng và Huyền Du làm phó tướng tiên
phong. Ông mang quân đóng ở Yên Hưng (Quảng Yên, Quảng Ninh ngày nay),
rồi lại đem quân lên cửa ải Nội Bàng, chém chết tướng giặc là Trương
Quân. Khi biết Thoát Hoan trốn chạy theo đường núi, không chạy theo
đường sông Bạch Đằng, vua sai ba ông lên giữ ải Nam Quan, Chi Lăng đánh
lui Trương Bằng Phi, Áo Xích Lỗ. Sau đó ông còn đánh trên 20 trận nữa.
Tiếp đó Nguyễn Chế Nghĩa nhận được lệnh đem quân về chặn quân giặc ở Vạn
Kiếp, Lục Nam.
(Còn nữa)