Quân đội Ai Cập ngầm “cảnh cáo” Tổng thống Mursi

Căng thẳng xảy ra trong bối cảnh nhiều người dân Ai Cập thất vọng về việc không thể chấm dứt thế bế tắc, giữa một bên là phe của Tổng thống Mohammed Mursi cùng tổ chức “Anh em Hồi giáo” với một bên là phe đối lập quy tụ hầu hết các lực lượng thế tục và tự do. Nguy cơ xung đột giữa hai phía xuất hiện khi Ai Cập đang phải đối mặt với nhiều vấn đề như bất ổn ngày càng lan rộng, các loại tội phạm gia tăng và nền kinh tế tiếp tục suy thoái.

Michael W. Hanna, một chuyên gia người Ai Cập hiện đang làm việc cho Quỹ Thế kỷ có trụ sở tại New York, nhận định: “Về cơ bản, giới quân đội sẽ không chấp nhận để cho ổn định quốc gia hay những đặc quyền của họ bị đụng chạm bởi những rạn nứt trong xã hội hoặc từ một cuộc nội chiến. Tuy không phải là một đội ngũ có ý thức hệ hay nuôi tham vọng làm suy yếu chính quyền dân sự, song quân đội cũng chịu ngồi yên trong khi đất nước bị đẩy tới sát bờ vực nội chiến”.

Bất đồng mới nhất xuất hiện khi có thông tin cho rằng Tổng thống Mursi dự định bãi miễn Bộ trưởng Quốc phòng và Tổng tư lệnh quân đội, tướng Abdel-Fattah el-Siss, do ông này chống lại việc đặt quân đội dưới sự điều hành của chính phủ do tổ chức “Anh em Hồi giáo” chiếm đa số. Không chỉ vậy, có thể tướng el-Siss đã khiến Tổng thống Mursi tức giận khi tháng trước ông tỏ ý cho biết quân đội đã sẵn sàng tham gia chính trường, đồng thời cảnh báo rằng Ai Cập có thể sẽ sụp đổ nếu người ta không thể tìm được giải pháp cho cuộc khủng hoảng chính trị hiện tại.

Trong một bình luận khá khiêu khích hồi đầu tháng, tướng el-Siss nói rằng ông sẽ không bao giờ để các lực lượng vũ trang chịu sự thao túng của “Anh em Hồi giáo” hay bất kỳ tổ chức nào khác, đồng thời nhấn mạnh tới tính độc lập và bản sắc riêng của quân đội.

Tuy nhiên, phát ngôn viên của tổ chức “Anh em Hồi giáo” Yasser Mehrez đã lên tiếng phủ nhận cáo buộc cho rằng họ đang âm mưu kiểm soát lực lượng quân đội. Trong khi đó, nhiều người nghi ngờ rằng thông tin về việc bãi nhiệm tướng el-Siss là “phép thử” mà Anh em Hồi giáo tung ra để thăm dò phản ứng của giới quân sự và dư luận.

Giới quân sự chưa đưa ra bất kỳ phản hồi chính thức nào. Tuy nhiên, một số lời bình luận, được cho là từ một nguồn tin quân sự giấu tên, đe dọa rằng tất cả các nỗ lực “phế truất” các lãnh đạo cấp cao của quân đội sẽ là hành động “tự sát” của chính phủ và chỉ khiến các lực lượng vũ trang phẫn nộ hơn. Nguồn tin này nói rằng dư luận sẽ không chấp nhận việc (chính quyền) can thiệp vào quân đội và sẽ nỗ lực hết sức để chống lại bất kỳ áp lực hay thách thức nào.

Tình hình nghiêm trọng đến mức Văn phòng Tổng thống Ai Cập ngày 18/2 phải đưa ra một tuyên bố nhằm trấn an quân đội. Tuyên bố này một mặt khẳng định rằng chính quyền luôn đánh giá cao Các lực lượng vũ trang và rằng Tổng thống Mursi rất tin tưởng tướng el-Sissi, mặt khác cáo buộc truyền thông đã phát tán các thông tin và đồn đoán “sai lệch”. Tuy nhiên, tuyên bố này đã không thể giúp xoa dịu tình hình.

Cũng trong tuần này, Tham mưu trưởng Sedki Sobhi, sĩ quan cấp cao hàng đầu dưới quyền tướng el-Sissi, cũng đã đưa ra một lời cảnh báo ngầm đối với Tổng thống Mursi và tổ chức “Anh em Hồi giáo”. Ông nói rằng mặc dù quân đội hiện không tham gia các hoạt động chính trị, song “quân đội vẫn theo dõi sát sao các diễn biến trong nước và bất kể khi nào người dân Ai Cập cần, Các lực lượng vũ trang sẽ có mặt ngay lập tức”.