Triều Tiên: Nói chiến tranh, làm... cải cách

Nhà cải cách Pak Pong-ju được tái bổ nhiệm làm thủ tướng.

Trên thực tế, những tuyên bố hiếu chiến của Bình Nhưỡng về việc sẵn sàng tấn công Hàn Quốc và Mỹ chỉ là một phần của chiến dịch tuyên truyền ngoại giao như thường lệ. Chúng đánh lạc sự chú ý khỏi những tin tức quan trọng hơn từ Bình Nhưỡng. Trong bộ máy lãnh đạo của Triều Tiên đã xảy ra nhiều thay đổi đáng kể, cho phép hy vọng vào một số chỉnh đổi đường lối phát triển của đất nước, giáo sư người Nga Andrei Lankov tại trường Đại học Tổng hợp Côn Minh ở Seoul nhận định.

Hội đồng Nhà nước CHDCND Triều Tiên đã bổ nhiệm ông Pak Pong-ju, người nổi tiếng mang tư tưởng cải cách, làm tân Thủ tướng Triều Tiên. Ông này từng giữ chức vụ thủ tướng và đã đóng vai trò chủ chốt trong việc tổ chức "các biện pháp ngày 01 tháng Bảy" năm 2002 - nỗ lực cải cách triệt để nhất từ trước đến nay từng được chính phủ Bắc Triều Tiên áp dụng. Đặc biệt, trong đó dự kiến việc hợp pháp hóa một phần thương mại tư nhân và mở rộng đáng kể quyền tự quyết của các nhà quản lý trong những doanh nghiệp nhà nước. Những biện pháp này được thực hiện như động thái đối phó với sự rối loạn của nền kinh tế Triều Tiên sau cái chết của nhà lãnh đạo Kim Nhật Thành.

Tuy nhiên, khi tình hình chung ở Triều Tiên đã được cải thiện đôi chút nhờ vào những biện pháp cải cách và viện trợ nhân đạo tập trung của nước ngoài, công cuộc cải cách đã bị dừng lại. Năm 2007, ông Pak Pong-ju bị miễn nhiệm chức vụ Thủ tướng và bị giáng xuống chức Giám đốc một đơn vị sản xuất tại Suncheon.

Tuy nhiên, sau cái chết của Chủ tịch Kim Jong-il và Kim Jong-un lên nắm quyền vào vào tháng Tư năm 2012, ông Pak đã trở lại chính phủ trên cương vị lãnh đạo bộ phận công nghiệp nhẹ của Ủy ban Trung ương Đảng Lao động Triều Tiên. Và từ vị trí này bây giờ ông được tái bổ nhiệm vào chức thủ tướng. Quá khứ của ông như một nhà cải cách tiên phong cho phép hy vọng rằng những thay đổi mới đang chờ đợi Bắc Triều Tiên trong thời gian sắp tới.

Những kỳ vọng này còn được củng cố thêm bởi những thay đổi cơ cấu trong quân đội Triều Tiên, tiếp tục quá trình thay thế dần các tướng lĩnh quân đội bằng các tướng chính trị. Các quan sát viên nước ngoài đã vô cùng ngạc nhiên về việc không có tên Tổng Tham mưu trưởng và Bộ trưởng Các lực lượng vũ trang trong Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Triều Tiên. Tuy nhiên, Tổng cục trưởng Tổng cục Chính trị Quân đội Nhân dân Triều Tiên Choe Ryong Hae thì vẫn tại chức.

Ông Choe đầu tiên nắm giữ chức vụ Bí thư Đoàn thanh niên Cộng sản Bắc Triều Tiên, sau đó là chức Bí thư Tỉnh uỷ thứ nhất. Như vậy, chức vụ của ông trong quân đội không được hỗ trợ bởi kinh nghiệm quân sự. Dù vậy, giờ đây chính ông là người có ảnh hưởng nhất trong đội ngũ tướng lĩnh và nguyên soái của Triều Tiên.

Điều này nằm trong xu hướng đã được biểu hiện khá rõ trong năm qua. Ảnh hưởng chính trị của quân đội giảm dần, còn ảnh hưởng của các nhà lãnh đạo đảng và các nhà kỹ trị, trái lại, đang tăng dần.

Mặc dù các phương tiện truyền thông Triều Tiên liên tục nói về việc chiến tranh có thể bùng phát vào bất cứ lúc nào, những tướng lĩnh quân đội vẫn đang tiếp tục bị gạt ra khỏi bộ máy chính quyền. Lại thêm một bằng chứng hiển nhiên rằng trên thực tế Kim Jong-un không hề có kế hoạch chiến tranh nào cả. Ông ta không chỉ không có kế hoạch chủ động tấn công mà cũng không hề chờ đợi một cuộc tấn công nào từ bên ngoài.

Việc tái bổ nhiệm ông Pak Pong Ju và những thay đổi trong quân đội có đồng nghĩa với việc Triều Tiên đang bắt đầu thay đổi?

Hiện chưa có câu trả lời cho câu hỏi này. Tuy nhiên, cần phải nhớ rằng những cải cách ở Triều Tiên hoàn toàn có thể kết hợp với những tuyên bố hiếu chiến cũng những nhắc nhở liên tục về những quan hệ thù địch bao quanh. Dù sao đi nữa, việc nói về mối đe dọa bên ngoài sẽ đoàn kết quần chúng nhân dân và có thể làm họ trở nên dễ dàng điều khiển hơn. Trong khi đó, một dân tộc phục tùng và dễ điều khiển không chỉ cần cho những nhà bảo thủ mà cả cho những nhà cải cách ở Triều Tiên.